Van den Brekel, notaris te Breda, heeft het becijferd: in een relatief korte periode is het aantal notarissen teruggelopen van 1400 naar 1240. Worden ook de kandidaat-notarissen en toegevoegd notarissen meegerekend, dan is in de afgelopen twintig jaar sprake van een daling van 9 procent, van 3552 naar 3230. “Best wel zorgelijk”, zegt Van den Brekel: er ontstaat steeds grotere wachtlijsten, “niet alleen in mijn eigen notariaat maar ik hoor het ook van anderen”.
In loondienst
Hij zoekt de oorzaken van die terugloop onder andere in de ‘moederorganisatie’, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB), die het mogelijk heeft gemaakt om notaris in loondienst te worden. “Voorheen was je zo goed als verplicht om je eigen notariaat te starten en dat is een behoorlijke commitment. Je bent dan ook ineens ondernemer.” In loondienst kan men ook parttime aan de slag, waardoor dat voor een groep mensen interessanter is. Zo kan een notariskantoor meer werk doen, maar het aantal zelfstandige notariaten loopt terug. Ook zijn er sinds 2014 achthonderd kandidaat-notarissen uit het vak gestapt.
Mensenvak
Van den Brekel zette zijn LinkedIn-netwerk in om zijn vak in een ander daglicht te stellen zodat er mensen die twijfelen over het worden van notaris, mogelijk over de streep worden getrokken. “Het vak van notaris is lang niet alleen maar testamenten maken en ‘saaie’ documenten uittikken. Sterker nog, dit is een mensenvak en je bent bij alle stadia van het leven aanwezig. Van kinderen krijgen tot trouwen, van een bedrijf oprichten tot overlijden.” En nu er in het notariaat steeds meer wordt geautomatiseerd, nemen de als saai bestempelde klussen alleen maar af. “Als je van het juridisch vakgebied houdt, als je houdt van goede gesprekken voeren en graag mensen helpt: dan kan dit vak van notaris zomaar eens iets voor je zijn.”
Afschaffen
Op LinkedIn krijgt hij de nodige bijval, en ook tips om de aantrekkelijkheid van het vak te vergroten. “De KNB kan de psychologische test – om notaris te worden – afschaffen”, suggereert iemand. “Ook kan het business plan worden afgeschaft: Iedere notarisachtige die recht uit zijn ogen kan kijken moet in deze markt toch in staat zijn de minimale omzet te genereren.” Ook zou het minimum aantal uren (voor waarnemingsbevoegdheid) kunnen worden afgeschaft. “De verplichting om twee jaar fulltime in het notariaat te werken om je waarnemingsbevoegdheid terug te krijgen werkt natuurlijk ook niet echt mee”, meldt Claudia Siewers, directeur van Vastgoedmanagement Nederland. En erfrechtjurist Jacqueline Trouw: “Het is een mooi vak. Maar de inhoud van het vak is het probleem niet. Het is ‘van alles eromheen’ en dat is heul veul. Waarvan we een hoop niet zelf in de hand hebben. Ik weet ook niet wat de oplossing is, maar ben wel erg benieuwd wat er de komende tien jaar staat te gebeuren.”
Prachtig vak
Anderen twijfelen: “Ik vind het een prachtig vak en heb er laatst nog over nagedacht om misschien ooit nog een switch te maken. Ik vind het alleen jammer dat je pas na zo’n zes jaar werkervaring als kandidaat-notaris, notaris kan worden”, reageert een legal counsel.
