Sinds 2010 is de zogenoemde legal-techindustrie in Nederland van start gegaan, en sindsdien niet gestopt met groeien. De sector strekt zich uit van DIY-applicaties (Do It Yourself) voor juridische documenten tot litigation analytics – aan anglicismen geen gebrek – en blijft continu innoveren.
Ook aan automatisering van proceshandelingen en de cliënten-intake binnen de juridische sector wordt momenteel hard gewerkt. Er zijn zelfs al notaris- en advocatenkantoren die hun gehele praktijk online hebben staan. Toch groeit de sector niet zo snel als de meesten hadden verwacht in 2016. Komt dit door de technologie of de juridische dienstverleners? Zal de sector de komende jaren langzaam in de vergetelheid raken, of kunnen we toch de groeispurt verwachten die de experts bij aanvang anticipeerden?
Veelal komt de tamelijk trage implementatie door het gebrek aan verandering binnen het management van advocatenkantoren, dat een ietwat oubollige werkwijze lijkt te hebben. Het introduceren van een legal-techapplicatie binnen een kantoor is helaas voor menig jurist niet afdoende om zijn of haar werkwijze aan te passen. En doordat de meerwaarde meestal niet juist wordt ingeschat, blijft men de oude methoden gebruiken. Neem bijvoorbeeld applicaties die standaardcontracten genereren door middel van een vragenlijst. Hoewel de software eenvoudig te bedienen is en relatief hetzelfde resultaat biedt, blijven veel juristen toch het conceptcontract uit een Word-bestand gebruiken, schrijft Arnoud Engelfriet van Advocatie.
Het vergt dus meer dan alleen het introduceren van de software binnen een kantoor om het ook daadwerkelijke te implementeren. Niet alleen moet de goedkeuring van management verkregen worden, maar ook van de advocaten zelf. Desnoods met het toeziend oog van managers. Er is tevens een taboe binnen de juridische wereld en de rechtspraak over de implementatie van artificiële intelligentie, die voortkomt uit een soort vrees, onder andere beschreven door Otto Wilten. Allereerst de angst dat de rechterlijke macht, een fundament van onze beschaving, gecontroleerd gaat worden door computers. En ten ten tweede de angst dat er minder vraag zal komen naar juristen als deze software toch efficiënter blijkt te zijn voor veel van de basale taken, de zogenoemde backoffice workflow automation, zo stelt hoogleraar Tom van Engers. En passant is er ook een zorg dat de omzet zal decimeren door de komst van technologie in de juridische sector, zo schrijft Job Gawel. Deze angsten zullen niet weggaan door overtuigend te vertellen efficiënt de nieuwe software is. Sterker nog, dit zou het taboe alleen maar kunnen versterken. Evenwel lijkt het erop dat grote kantoren toch wel degelijk interesse hebben in het implementeren van slimme software die zaken kunnen analyseren en vergelijken met eerder gedane uitspraken, om zo patronen en trends te kunnen ontdekken.
Competitie
Wat is er nodig om deze interesse te versterken? Het antwoord op deze vraag kunnen we in het buitenland vinden, waar tientallen topadvocaten in New York City en een startup in een competitie de uitkomst van zaken gingen inschatten. Daarbij gebruikte de startup een algoritme. Het resultaat? Het algoritme had gemiddeld zo’n 25 procent meer antwoorden goed dan de topadvocaten. Na deze competitie is de startup vrij snel geacquireerd door een grote onderneming, en hebben verschillende grote advocatenkantoren licenties gekocht. In Nederland heeft zo’n competitie nog niet plaats gevonden. Wel is er in 2017 een soortgelijk onderzoek gedaan voor het inschatten van zaken van het EHRM. De resultaten waren evenwel teleurstellend.
Kortom, het ontbreekt aan juristen die ervan overtuigd zijn dat applicaties wel degelijk beter zijn dan hun voorgaande methoden, om de legal-techsector echt verweven te laten raken met de juridische wereld. Management binnen kantoren moet met hardere hand toezicht houden op het gebruik van de software, en er zouden meer seminars en instructiecursussen gegeven moeten worden om de applicaties zo toegankelijk mogelijk te maken voor juristen. Verandering is nooit makkelijk gebleken in de juridische wereld, maar afwachten is meestal niet de meest lucratieve tactiek gebleken.
