De advocaat-generaal zegt dit in de NPO Radio 1-podcast ‘Het Onderzoeksbureau’ van Omroep WNL, waarin journalisten Sandra van den Heuvel en Bram Endedijk elke twee weken in een wereld van misdaad of misstanden graven.
Bekentenis
In deze strafzaak werd de Duitser Frank Vick in 1995 veroordeeld voor de moord op zijn schoonvader. Hij bekende in 1994 hem te hebben doodgestoken tijdens een vakantie in Petten, maar trok die bekentenis al snel weer in en zegt sindsdien onschuldig te zijn. Vick zegt dat hij tijdens de politieverhoren onder druk is gezet.
Nieuwe aanwijzingen
Zijn advocaten dienden in september 2020 een herzieningsverzoek in en hebben daarin een novum aangedragen: het rapport van de rechtspsycholoog over de geloofwaardigheid van de bekennende verklaringen van de veroordeelde en een nieuwe getuigenverklaring.
In zijn conclusie van 21 januari adviseerde advocaat-generaal Aben dat het herzieningsverzoek moet worden toegewezen. Op grond van het rapport van de rechtspsycholoog is er volgens de AG voldoende ernstige twijfel over de juistheid van de veroordeling. Volgens hem is er sprake van nieuwe aanwijzingen.
Drie maanden later, op 20 april, besliste de Hoge Raad dat de zaak moet worden overgedaan. De zaak is terugverwezen naar het hof Den Haag.
Kenmerken
De advocaat-generaal verdiepte zich in deze strafzaak in de politieverhoren en constateert dat de politie Vick informatie heeft aangereikt, waardoor hij bekende. Maar Vick betwijfelde tijdens de verhoren ook of hij wel echt de dader was. “Gaandeweg is het voor hem duidelijk dat hij het gedaan moet hebben. Het zorgwekkende is dat je een aantal kenmerken ziet waarvan we nu beter weten dan vijfentwintig jaar geleden dat dit kenmerken zijn die je ziet bij valse bekentenissen”, aldus Aben.
Druk opvoeren
Hij benadrukt dat als een verdachte zelf toegeeft iemand om het leven te hebben gebracht, dit niet betekent dat het ook zo is. “Ik zou van mezelf denken dat ik nooit iets zou bekennen wat ik niet heb gedaan. Daarom geloven wij ook vaak iemand die iets bekent. Maar de praktijk wijst nou eenmaal uit dat het toch gebeurt. Dat mensen onder bepaalde omstandigheden in staat zijn om iets te bekennen, als je de druk maar voldoende opvoert.”
Waarschuwing
Het arrest van de Hoge Raad is volgens Aben opnieuw een waarschuwing dat het zeer gevaarlijk is iemand alleen op basis van een bekennende verklaring te veroordelen. Daarnaast is het volgens hem van belang om de betrouwbaarheid van die bekentenis te laten onderzoeken, eventueel door deskundigen zoals een rechtspsycholoog. Zo’n onderzoek door een rechtspsycholoog kan volgens hem een novum opleveren, en dat is nieuw, zo stelt hij. “Bij mijn weten is het niet eerder voorgekomen dat een rapport van een rechtspsycholoog als novum is aangenomen. Het is wel eerder aangeboden, maar dit heeft niet geleid tot nova.”
Andere zaken
De uitspraak in deze strafzaak kan volgens de AG betekenen dat er ook in andere zaken waar valse bekentenissen zijn afgelegd nieuwe mogelijkheden zijn. Daarbij wil hij geen valse hoop geven. “Het enkel wapperen met een rechtspsychologische rapportage hoeft niet genoeg te zijn. Maar het kan wel.”
De aflevering van ‘Het Onderzoeksbureau’ over de Pettense campingmoord is te beluisteren via de podcastapp van de NPO en op Spotify en Apple.
