Een algemeen recht op een eerlijk proces stond nog niet met zoveel woorden in de Grondwet. Met dit wetsvoorstel wordt de garantie van individuele rechtsbescherming, en het daarvan afgeleide recht op toegang tot een onafhankelijke en onpartijdige rechter, op grondwettelijk niveau verankerd. Het voorstel voert de door de Eerste Kamer aangenomen motie Lokin-Sassen (CDA) c.s. uit februari 2012 uit.
Het opnemen van dit recht in de Grondwet beoogt ook bij te dragen aan het vertrouwen van de burger in de rechtsstaat en in het bijzonder in de rechtspraak.
Leeswijzer
Een ander voorstel waarmee de Eerste Kamer op 5 juli heeft ingestemd is dat de bepaling ‘De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten’ vóór artikel 1 in de Grondwet komt te staan. Hoewel deze begrippen worden gezien als de kernbeginselen van onze rechtsstaat, worden ze nog niet expliciet genoemd in de Grondwet. De bepaling moet voortaan als een algemene leeswijzer van de hele Grondwet dienen.
Constitutionele toetsing
In een bericht op rechtspraak.nl laat de Rechtspraak weten dat zij vindt dat deze wijzigingen pas echt waarde krijgen als Nederlandse rechters wetten mogen toetsen aan de Grondwet. Onlangs stuurden de ministers Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en Weerwind een (Rechtsbescherming) een ‘hoofdlijnenbrief’ over constitutionele toetsing naar het parlement. Daarin valt te lezen dat wat het kabinet betreft constitutionele toetsing door de rechter mogelijk wordt.
Kiescollege
Verder stemde de Eerste Kamer onder meer in met het instellen van een Kiescollege waardoor Nederlanders in het buitenland (indirect) voor de Eerste Kamer kunnen stemmen en met modernisering van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim.
Zwaardere procedure
Voor een wijziging van de Grondwet geldt een zwaardere procedure dan bij gewone wetten. Het wetsvoorstel moet in ‘eerste lezing’ door de Tweede en Eerste Kamer met een gewone meerderheid worden aangenomen. Vervolgens moet een nieuwe Tweede Kamer in tweede lezing het voorstel met een twee derde meerderheid aannemen. Pas als de Eerste Kamer vervolgens het voorstel ook met een twee derde meerderheid aanneemt is de wijziging van de Grondwet een feit.
