Uit recent onderzoek van het NSCR, gefinancierd door het NFI, blijkt dat strafrechters en strafrechtadvocaten moeite hebben conclusies van technisch forensische rapportages correct te interpreteren terwijl zij zelf menen de conclusies goed te begrijpen. Datzelfde geldt overigens ook, zij het in mindere mate, voor medewerkers van het NFI zelf.
In het Nederlandse strafproces wordt regelmatig aan forensisch deskundigen gevraagd te rapporteren over de mogelijke herkomst van sporen die een rol spelen bij de bewijsvoering.
Tegenwoordig verwoordt het NFI zijn bevindingen in zogeheten ‘logisch correcte’ rapportages. Dat leidt tot vragen bij betrokkenen. Wat bedoelt de deskundige precies? Wat mogen we hier wel en niet uit afleiden?
In de neerslag van dit onderzoek, het onlangs verschenen boek ‘Bijkans begrepen? Feitelijk en vermeend begrip van forensische deskundigenrapportages onder rechters, advocaten en deskundigen’, wordt verslag gedaan van een empirisch onderzoek onder de gebruikers van dit soort rapporten: 118 strafrechters en 69 strafrechtadvocaten.
Het onderzoek heeft zich gericht op de mate waarin rechters en advocaten erin slagen zulke conclusies correct te interpreteren, maar ook op de mate waarin deze mensen zelf menen de technisch forensische conclusies te begrijpen. Ter vergelijking werden bijna 100 medewerkers van het NFI in het onderzoek betrokken.
Het onderzoek laat zien dat strafrechters en strafrechtadvocaten vaak foutieve interpretaties aan zulke verklaringen hechten, terwijl zij doorgaans menen de conclusies goed te begrijpen. Vooral de zogeheten drogreden van de aanklager (prosecutor’s fallacy) blijkt veelvuldig voor te komen. De NFI-medewerkers maken in dit onderzoek weliswaar aanzienlijk minder fouten, maar toch is ook onder hen nog regelmatig sprake van verkeerde interpretaties.
Terwijl dit onderzoek zich geenszins leent voor uitspraken over de kwaliteit van individuele rechterlijke beslissingen, wordt de geconstateerde stand van zaken wel degelijk als zorgelijk voor het strafproces gekwalificeerd.
Het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) is een nationaal onderzoekinstituut van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
Klik hier voor meer informatie.
