De universiteiten onderzochten de gevolgen van de coronacrisis voor de rechtspraak en voor de positie van rechtszoekenden in het strafrecht, het jeugdrecht en het vreemdelingenrecht. In die rechtsgebieden gaat het vaak om kwetsbare burgers, schrijft Trouw.
Uit de onderzoeken blijkt dat er vooral begin 2020 geïmproviseerd moest worden, omdat de rechtspraak niet was voorbereid op de lockdown. Zo moesten in allerijl mobiele telefoons worden aangeschaft, of moest er apparatuur geregeld worden voor digitale zittingen.
Lastig te volgen
De belangrijkste conclusie is dat rechtzoekenden minder het gevoel hadden dat ze gehoord waren tijdens een digitale zitting. Ze vonden het lastig de zaak te volgen. Voor vreemdelingen bijvoorbeeld was het via het scherm lang niet altijd duidelijk wie de rechter was (de toga ging soms niet aan).
Verdachten namen vanuit de gevangenis digitaal deel aan hun strafzaak. Dat had voordelen: het scheelt een transport naar de rechtbank. Maar nadelen waren er ook. Bijvoorbeeld het gebrek aan mogelijkheden om met de advocaat te overleggen die soms wel in de zittingszaal zat. Of de beperkte tijd die werd vrijgemaakt. Soms gingen zittingen door zonder de verdachte.
Technisch ging er nogal wat mis. Verbindingen vielen uit of mensen waren slecht te verstaan.
Fysieke zitting
De onderzoekers raden de Rechtspraak aan om, als zij door willen gaan met digitale zittingen, eerst duidelijke voorwaarden te formuleren. De Rechtspraak werkt aan zo’n plan, zegt Areane Dorsman, vicevoorzitter van de Raad voor de Rechtspraak. Hoewel ook rechters volgens haar de voorkeur geven aan een fysieke zitting, kun je digitale zittingen niet afschrijven. “We kunnen niet uitsluiten dat er vaker een pandemie over de wereld rolt of dat het om veiligheidsreden nodig is om online zittingen te doen.”
De eerste onderzoeksresultaten werden besproken tijdens een congres op donderdag 17 februari. Marijke ter Voert (hoogleraar Empirical Legal studies aan de Radboud Universiteit) kan nog niet zeggen wanneer het rapport openbaar wordt, laat ze aan Mr. weten.
