Dat heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State beslist.
Aarhus-besluiten
De uitspraak van de Afdeling is een direct gevolg van het ‘Varkens-in-nood’-arrest van het Hof van Justitie van de EU van 14 januari. Daarin oordeelde het Hof dat artikel 6:13 van de Algemene wet bestuursrecht in strijd is met het Verdrag van Aarhus, dat onder meer de toegang tot de rechter regelt in besluiten over milieuaangelegenheden, de zogenoemde ‘Aarhus-besluiten’. Artikel 6:13 Awb bepaalt dat het beroepsrecht op de bestuursrechter afhankelijk is van deelname aan de zogenoemde uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure.
Jurist Marcel Middelkamp, die de Stichting Varkens in Nood bijstond in de milieuzaak bij het Europese hof, vertelde in februari in Mr. al over dit ‘bommetje onder het bestuursprocesrecht’.
Onderdelen
De uitspraak van de Afdeling betekent dat belanghebbenden in alle omgevingsrechtelijke zaken waarin de uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure van toepassing is, gebruik kunnen maken van het ruimere toegangsrecht tot de bestuursrechter. Het beroepsrecht van belanghebbenden wordt in dit soort zaken dus niet meer afhankelijk gesteld van het eerder indienen van een zienswijze. Zij mogen in beroep bij de bestuursrechter ook opkomen tegen onderdelen van het besluit waarover zij niet eerder een zienswijze hebben ingediend.
Wetswijziging
De Afdeling bestuursrechtspraak geeft aan dat zolang de Awb niet is gewijzigd er moet worden voorzien in een oplossing. De Afdeling stelt daarbij vast dat het in de praktijk niet makkelijk zal zijn op voorhand te bepalen of sprake is van een Aarhus-besluit. Er zullen in dat kader zo veel situaties zijn waarin “zo’n inhoudelijke en soms zeer gecompliceerde beoordeling” moet worden verricht, dat er voor de rechtspraktijk een onwerkbare situatie ontstaat, zo verwacht de Afdeling.
Ruimhartig
In afwachting van een oplossing door de wetgever kiest de Afdeling daarom voor “een uit oogpunt van rechtsbescherming ruimhartige uitleg van het verdrag, vooral ook om te verzekeren dat het uit het verdrag voorvloeiende recht op toegang tot de rechter niet een te beperkte invulling krijgt”. Daarom zal in alle gevallen waarin in omgevingsrechtelijke zaken de uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure is toegepast, artikel 6:13 van de Awb niet aan belanghebbenden worden tegengeworpen.
Onder deze omgevingsrechtzaken vallen volgens de Afdeling in elk geval besluiten op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, Wet milieubeheer, Wet ruimtelijke ordening, Wet natuurbescherming, Wet geluidhinder, Wet luchtvaart, Kernenergiewet en Wet inzake de luchtverontreiniging, maar ook andere wetten en regelingen op het gebied van het milieu en de ruimtelijke ordening.
