Gemengde gevoelens had ik bij de berichtgeving over de schorsing van de voorlopige hechtenis van Saban B. En zijn vlucht naar – wellicht – Turkije. Turkije levert geen eigen onderdanen uit aan Nederland. Dus Saban B. is niet op korte termijn terug te verwachten om zijn berechting te ondergaan. Is het risico door het gerechtshof Arnhem op het moment van beslissing goed ingeschat? Had men voldoende informatie gekregen? Betekent het feit dat men voortaan met een strenge checklist gaat werken dat tot nu toe minder goed overwogen beslissingen zijn genomen?
En welke rol speelt de straftoemeting? Saban B. Had 7.5 jaar gevangenisstraf gehad in eerste instantie. Maar was in hoger beroep gegaan. Geldt nog steeds als onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Had volgens die uitspraak nog maar een jaar gevangenisstraf te gaan. Ook al wordt zijn straf in hoger beroep zwaarder (de maximumstraf is in Nederland voor mensenhandel, meermalen gepleegd 8 jaar) dan nog is zijn invrijheidstelling op enige termijn voorzienbaar. Maar doorslaggevend is dat niet: gaat het er niet gewoon om dat een verdachte tegen wie een ernstige verdenking bestaat zijn berechting én gerechte straf zal ontlopen?
Gemengde gevoelens heb ik ook bij de arrestatie van Roman P. in Zwitserland. In juridisch opzicht lijkt er niet veel op aan te merken. Er lag een arrestatiebevel uit de VS, weliswaar oud . Daaraan ligt ten grondslag dat Roman P. zich in de VS destijds aan berechting heeft onttrokken door te vluchten en in Parijs te gaan wonen. Sindsdien bleef hij beroemd en kon hij – als beroemsheid – de wereld blijven rondreizen met uitzondering van de VS. Frankrijk levert – in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland – geen eigen onderdanen uit aan de VS. En andere landen staan daar ook niet om te springen.
Roman P. is (nog) niet veroordeeld. Geldt als onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Maar hij heeft wel – als het ware de strafrechtswereld voor gek zettend – de aanranding van een 13 jarig meisje erkend en zichzelf – tientallen jaren – aan berechting door een rechtsstaat onttrokken. In de VS zal hij wellicht een draconisch klinkende straf kunnen krijgen ( laten we zeggen 30 jaar) maar in de uitvoering daarvan is heel veel meer aftrek mogelijk dan in Nederland. Ter vergelijking : in Nederland zou hij voor aanranding van een meisje tussen de 12 en 16 jaar maximaal 8 jaar gevangenisstraf kunnen krijgen. Precies evenveel als Saban B.
Voor wat betreft Saban B. Is – althans in Nederland – de wereld te klein. De Tweede Kamer houdt een spoeddebat: alle politici roepen schande, de PVV roept – elke gedachte aan de onafhankelijkheid van de rechtspraak offerend op het offerblok van het populisme – om het ontslag van de betrokken rechters. De Minister van justitie kondigt gemakshalve aan de beslissing over schorsing van voorlopige hechtenis voortaan te willen overlaten aan aan hemzelf ondergeschikte ambtenaren, te weten gevangenisdirecteuren. Garanties voor vrijheidsbeneming in de vorm van toetsing door de rechter, zoals voorgeschreven in het Europese mensenrechtenverdrag: ho maar.
En ook voor wat betreft Roman P. is de wereld te klein: Polen protesteert tegen de aanhouding. De Franse Minister van Cultuur meent dat de VS wel betere voorbeelden van beschaving hebben gegeven dan in dit bevel tot aanhouding. NRC/Handelsblad weet – op de cultuurpagina (28/9) – te melden dat een Amerikaanse “ambitieuze assistent-aanklager David Wells, zich op onoorbare wijze in een zaak zou hebben gemengd die niet aan hem was toegewezen”. En ook dat “ Polanski indertijd van 6 aanklachten slechts aanranding van een minderjarige zou hebben erkend.” Maar wanneer in andere zaken hoor je NRC/Handelsblad nu eigenlijk klagen over de overmatige ambitie van leden van het OM of over de interne distributiepraktijk? Of hoor je die krant aanranding van een 13 jarig meisje minimaliseren? Gaat het er toch in dit geval niet gewoon om dat een verdachte tegen wie een ernstige verdenking bestaat alsnog zijn gerechte straf riskeert?
Maar dat willen we toch juist? Dat dreigt inzake Saban B. toch juist te mislukken? Daar zijn we toch juist zo boos over?
Ik wacht af tot de PVV in de Tweede Kamer inzake Roman P. aan de Minister van Buitenlandse Zaken gaat vragen een protest te laten horen tegen de internationale rechtsorde ondermijnende uitspraken van de Franse en Poolse regeringen. En dat de Poolse en Franse regeringen het Nederlands parlement zullen vragen zich inzake Saban B. een beetje te matigen.
Maar ik ben bang dat we daarop lang zullen kunnen wachten.
