Notarissen zijn blij met de belangrijke rol die zij bij het nog op te richten centraal aandeelhoudersregister (CAHR) krijgen. Wel hadden zij aanvankelijk het liefst gezien dat zij, en niet de Kamer van Koophandel (KvK), het register zouden beheren. “De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) mocht nog wel meedingen naar de beheerdersrol, maar de deal met de KvK leek al beklonken. De KNB berust hier nu in”, aldus Robert-Jan Zwaan, bestuurslid van de Vereniging van Notarieel Ondernemingsrecht Specialisten (VOC).
Op 5 maart jl. liet de KNB, ook namens de VOC, in een brief aan het ministerie van Economische Zaken weten op zich tevreden te zijn met het voorontwerp van het wetsvoorstel over het CAHR. Het voornaamste doel van het CAHR is de bestrijding van financieel-economische criminaliteit. Zwaan: “De prominente rol voor het notariaat is natuurlijk ook logisch. Het is de notaris die het register moet voeden. In het CAHR worden immers alleen gegevens rondom aandelen geregistreerd, voor zover deze voortvloeien uit een notariële akte.” Kritiek is er ook. Zo zou het te gemakkelijk zijn om registratie in het CAHR te omzeilen. Te denken valt bijvoorbeeld aan de certificering van aandelen, waarvoor geen notariële akte vereist is. Zwaan: “Dat klopt, er zijn manieren om registratie in het CAHR te omzeilen. Maar ‘beter iets dan niets’, zal men in de politiek hebben gedacht.”
Het KNB had het register graag in eigen beheer gehad, net zoals bijvoorbeeld het Centraal Testament Register, maar in het wetsvoorstel wordt het CAHR toch toebedeeld aan de KvK. “En daardoor zijn de KNB en KvK nu in feite op elkaar aangewezen. Het lijkt erop dat de politiek vindt dat de KvK recht had op een nieuwe taak, misschien ter compensatie van andere functies die juist bij de KvK zijn weggehaald. Of de KvK klaar is voor deze taak, dat betwijfel ik wel eens”, geeft Zwaan aan.
De KvK geeft zelf aan vertrouwen te hebben in het realiseren van het CAHR en onderschrijft de doelstelling van het CAHR volledig. “Door de constructieve samenwerking met de KNB zullen we zeker goede oplossingen vinden voor zowel de gebruikers en het notariaat als voor de KvK,” aldus Ruth Deckers, manager informatiebeleid bij de KvK. Een voordeel noemt de KvK dat “straks alle informatie over rechtspersonen, hun bestuurders en aandeelhouders op één centrale plaats aanwezig is.”
Ook Arnaud Wilod Versprille, een van de notarissen die namens de KNB zitting heeft in werkgroepen over het CAHR, is optimistisch over de samenwerking. Ook ziet hij positieve neveneffecten: “Voorheen opereerde de KvK toch een beetje op een eilandje, maar door deze samenwerking wordt nu communicatie tussen notariaat en Handelsregister verder gedigitaliseerd en verbeterd.”
Het CAHR zal een beperkt openbaar karakter krijgen. Dit houdt in dat het CAHR alleen toegankelijk is voor bepaalde overheidsinstellingen ten behoeve van controle-, toezichts-, handhavings- en opsporingsdoeleinden en voor het notariaat ten behoeve van recherchewerkzaamheden. De KNB heeft deze vorm van beslotenheid steeds bepleit, in het belang van de privacy van de in het CAHR geregistreerde aandeelhouders, vruchtgebruikers en pandhouders. Nora van Oostrom, woordvoerder van de KNB: “Je kunt je voorstellen dat mensen met veel vermogen het niet prettig vinden als hun woonadres gemakkelijk via het CAHR te achterhalen is. De beslotenheid van het register blijft daarom een aandachtspunt van de KNB. Uiteindelijk beslist de politiek, maar wij zien het als onze taak om hier aandacht voor te vragen.”
Uit het voorontwerp volgt echter nog niet of de overheidsinstellingen en notarissen onbeperkt informatie uit het CAHR op kunnen vragen. “Ik zou het net zo regelen als wanneer notarissen informatie uit de Gemeentelijke basisadministratie willen opvragen. Notarissen hebben alleen autorisatie voor het opvragen van persoonsgegevens die nodig zijn voor het uitvoeren van hun wettelijke taak. Ze kunnen dus niet, omdat ze dat leuk vinden, gegevens over bij wijze van spreken het koningshuis opvragen. Bij het CAHR wil je natuurlijk ook niet dat medewerkers van opsporingsinstanties lekker kunnen gaan grasduinen, zonder dat ze daarvoor een legitieme reden hebben”, aldus Zwaan. Wilod Versprille vreest niet voor misbruik van het register door opsporingsinstanties. Wel is hij blij dat het CAHR niet voor iedereen die onder de verplichting van de Wwft valt inzichtelijk wordt. “Dan is er geen beslotenheid meer, omdat dan bijvoorbeeld ook makelaars toegang tot het CAHR krijgen, terwijl iedereen zich tegenwoordig makelaar mag noemen.”
Het CAHR zal notarissen zeker in het begin extra werk bezorgen. Zij zullen twee separate registers moeten vullen: het CAHR en het bestaande boekje van aandeelhouders. Op termijn zal het CAHR echter ook voor notarissen een werkbesparing opleveren, verwacht Wilod Versprille. “Het gebeurt me nu toch een aantal keer per jaar dat er in het kader van het notariële onderzoek een intensieve speurtocht nodig is om bepaalde informatie te achterhalen. Soms kan die informatie wel bij tien verschillende notarissen aanwezig zijn. Ga maar na wat een geld het kost om al die notarissen in hun archieven te laten duiken. Soms zelfs zonder een enkel resultaat.”
Of invoering van het CAHR per 1 januari 2016 gehaald zal worden is nog niet duidelijk. “Als de systeembouwers het aankunnen, dan zou dat moeten kunnen. Alles valt of staat met de automatisering. Dat is echt de achilleshiel van dit project. Mogelijk zorgt het aftreden van Opstelten en Teeven daarnaast nog voor vertraging, al staat dit wetsvoorstel wel al op de rails”, meent Wilod Versprille.
