Strafrechtadvocaten houden er in toenemende mate agressieve praktijken op na wanneer het gaat om het werven van nieuwe cliënten. Zo gebeurt het dat eigen cliënten worden betaald om nieuwe klanten te werven. Het gaat hierbij om bedragen tussen de 20 en 80 euro. Als het gedetineerden betreft krijgen zij die bedragen gestort op hun gedetineerdenrekening. Ook zouden advocaten op cliënten van anderen jagen door geregeld bij de gedetineerden op bezoek te gaan en hen met mooie beloften ervan te overtuigen dat ze van advocaat moeten veranderen.
Volgens een vooraanstaand strafrechtadvocaat die niet met name genoemd wil worden, zijn het vooral zijn Amsterdamse collega’s die zich schuldig maken aan dit soort praktijken. “Die zijn echt heel brutaal. Dat is echt een ‘haaienvijver’.” Maar ook in andere arrondissementen zoals Den Haag en Utrecht zijn er advocaten die dit soort praktijken er op nahouden, zegt deze advocaat. Het gaat dan met name om kleine nieuwe kantoren die op deze ‘agressieve’ manier zich op de markt bewegen om voet aan de grond te krijgen. Zo proberen ze grote zaken binnen te halen en het kantoor uit te breiden. “Het is mij al een paar keer overkomen dat iemand een zaak bij mij probeerde weg te halen. Ik spreek hen er dan direct op aan. Dat is tot nu toe afdoende geweest, maar als ze het nog een keer flikken, hebben ze een probleem. Dan dien ik een klacht in.”
Job Knoester, advocaat bij Nolet Advocaten in Den Haag, beaamt dit verhaal in grote lijnen. Alleen is opvallend dat het volgens hem juist de gerenommeerde strafrechtadvocaten – die zich naar buiten toe presenteren als topadvocaten – zijn die cliënten ronselen. “Zij krijgen veel concurrentie van jonge advocaten die de markt bestormen. Het is echt niet zo dat dit soort ervaren advocaten altijd genoeg werk hebben.” Vooral bij grote mediagevoelige zaken zitten de advocaten er bovenop. Ze bestoken de verdachte met brieven of gaan zelfs langs in de huizen van bewaring om te zorgen dat hij of zij hun cliënt wordt.
Diewertje Rupert, advocaat bij Teurlings & Ellens in Amsterdam, is het volledig met Knoester eens. “Het zijn inderdaad over het algemeen juist de meer ervaren advocaten die op deze oncollegiale manier zaken acquireren. Achter de rug van collega’s wordt geprobeerd dossiers binnen te hengelen. Ze sturen de verdachte een brief, gaan op bezoek en pushen zelfs de familie om de zaak over te dragen. Het is een harder klimaat geworden. Tien jaar geleden gunde je elkaar nog zaken.”
Rupert vertelt dat dit met enige regelmaat gebeurt. Zij is ook weleens de dupe geweest. “Ik had met een cliënt in mijn piketdienst een heel goed gesprek gehad en binnen een paar uur na dat gesprek lag er een overnamefax, zonder enig overleg. Dat is niet collegiaal.” Rupert merkt nog op dat het opvallend is dat het bijna alleen maar mannen zijn die op deze manier zaken proberen over te nemen. “Misschien toch ook een beetje haantjesgedrag.”
Knoester vindt het tijd dat de Nederlandse Orde van Advocaten een onderzoek instelt naar deze praktijken. “Er moeten eerst harde feiten worden vastgelegd voordat tegen deze advocaten kan worden opgetreden. Ik heb ooit iemand erop aangesproken, maar dat wordt in eerste instantie natuurlijk in alle toonaarden ontkend. Later kwam hij daarop terug en gaf hij toe wel eens geld te geven aan mensen die nieuwe klanten aandragen en zelf maar weinig vermogend zijn.” Volgens de Haagse advocaat zijn het vooral de kantoren waarvan je als collega-advocaat weet dat de kwaliteit nogal eens te wensen overlaat. “Buitenstaanders weten dat niet, zij gaan vaak af op de advocaat met de grootste mond.”
‘Trieste gevallen’
Voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten Bart Nooitgedagt is op de hoogte van de merkwaardige praktijken, maar vooral via het roddelcircuit. Hij kan zich overigens niet voorstellen dat leden van zijn Vereniging zich schuldig zouden maken aan dit soort praktijken. “Het zijn natuurlijk de meer trieste gevallen onder de vakbroeders die kennelijk niet op een normale manier hun praktijk kunnen vormgeven.” Overigens betwijfelt de voorzitter of het ook de gerenommeerde advocaten zijn die zich op deze miraculeuze wijze op de markt begeven. “Ik kan dat niet geloven en als het al zo zou zijn dan verdienen ze de kwalificatie ‘gerenommeerd’ niet. Mochten deze praktijken vast komen te staan dan zal de vereniging moeten bezien of dit nadere aandacht behoeft.”
Ook Hein Vogel, voorzitter van de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland, kent de verhalen, maar heeft zelf nooit te maken gehad met de ‘oneerlijke concurrentie’. “Natuurlijk worden er onder gedetineerden over en weer aanbevelingen omtrent advocaten gedaan en een beetje lobbyen is ook niet erg, maar dat stimuleren door het toestoppen van geld gaat te ver. Dat is echt jagen op klanten van een ander. Bovendien zet het de onderlinge verhoudingen op scherp.” Als oud-lid van de Raad van Toezicht Alkmaar weet Vogel hoe lastig het is om hiertegen op te treden. “Tot nu toe zijn het geruchten. Misschien is het maar één keer gebeurd en wordt het verhaal tien keer verteld. Pas bij harde feiten kan je als toezichthouder in actie komen.”
Klachtwaardig gedrag
De Haagse deken Ernst van Win zegt dat hem niet bekend is dat advocaten geld betalen aan cliënten om nieuwe klanten aan te brengen. “Als ik daarvan zou weten, zou ik onmiddellijk maatregelen nemen, want dat is echt in strijd met de gedragsregels.” Wel heeft Win gemerkt dat een aantal strafrechtadvocaten wel erg veel moeite doen om klanten te krijgen. “Als ik daarover signalen krijg dat men daarbij te ver gaat, neem ik daar direct actie op. Het is onbetamelijk gedrag dat ik niet wil zien.” Een algeheel beeld dat advocaten zo te werk zouden gaan, kan Van Win niet bevestigen. Maar hij benadrukt dat advocaten die dit ervaren in de praktijk een signaal aan de lokale orde moeten afgeven, zodat het in gaten kan worden gehouden. “Strafrechtadvocaten hebben de plicht om met ons zorg te dragen dat advocaten in het belang van hun cliënten blijven handelen en niet hun eigen belang laten voorgaan.”
Simeon Burmeister, advocaat bij Cleerdin & Hamer en lid van de Raad van Toezicht Amsterdam (met portefeuille strafrecht), zegt evenmin af te weten van het ronselen van nieuwe klanten. Volgens hem is de concurrentiestrijd tussen strafrechtadvocaten heftiger geworden de laatste jaren. Dat heeft vooral te maken met de vermindering van het aantal zaken door een andere manier van afdoen en door de toename van het aantal strafrechtadvocaten. Dat advocaten cliënten van anderen benaderen om de zaak over te kunnen nemen, is iets van alle tijden volgens Burmeister. “Dat is altijd al zo geweest, maar mogelijk is dat door de grote concurrentie versterkt. Overigens is het door een uitspraak van het Hof van Discipline heel moeilijk geworden om een zaak over te nemen. Daarvoor moet je eerst toestemming hebben van de huidige advocaat van de cliënt. Je mag dus niet zomaar een cliënt van iemand anders benaderen. Dat is echt klachtwaardig gedrag.”
