Ondernemers en particulieren ervaren veel verschillende belemmeringen bij de toegang tot de advocatuur. De diensten die advocaten leveren zijn niet goed controleerbaar. Dit zorgt voor onzekerheid over de kwaliteit van de dienstverlening.
‘Het is aan de Nederlandse Orde van Advocaten om passende maatregelen te treffen om de toegang tot de advocatuur te verbeteren. Daarbij doet de Orde er goed aan rekening te houden met het verschil in beleving tussen particulieren en ondernemers,’ vindt Heinrich Winter van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij baseert zijn mening op de uitkomsten van een onderzoek dat een team onderzoekers van de Faculteit Rechtsgeleerdheid en onderzoeks-bureau Pro Facto uitvoerde in opdracht van de Orde van Advocaten.
Het onderzoek naar de toegang tot advocaten voor betalende particulieren en MKB-bedrijven geeft een beeld van de belemmeringen die worden ervaren.
De studie was niet grootschalig en representatief, maar levert wel een zodanig helder beeld op dat daarvan voor de Orde en individuele advocaten het nodige valt te leren.
Vindbaarheid en prijs
Veel kleine ondernemers en betalende particulieren geven aan dat het niet eenvoudig is een geschikte advocaat te vinden voor een zaak. Particulieren lopen veelal bij de eerste de beste advocaat binnen zonder een goed idee te hebben van zijn of haar competenties. Ook wordt veel geklaagd over de prijs: vooral particulieren en kleinere bedrijven vinden de prijs van advocaten te hoog. Die staat volgens hen in geen verhouding tot de prijs van andere academische beroepsbeoefenaars en zou leiden tot klassenjustitie. Particulieren melden daarbij geen goed beeld te hebben van de opbouw van de prijs van advocaten. Ondernemers met ervaring met advocaten ondervinden over het algemeen minder problemen met het uurtarief.
Dienstverlening
De grootste problemen van betalende particulieren en kleine ondernemers gaan over adequate communicatie, samenwerking en dienstverlening, bracht het onderzoek aan het licht. Kort gezegd vinden de cliënten dat ze maar weinig greep hebben op wat een advocaat voor hen doet. Soms hebben ze zelfs het idee dat advocaten hun belangen uit het oog verliezen. Zowel de bevraagde particulieren als de geraadpleegde ondernemers vinden het belangrijk dat advocaten voorafgaand aan een zaak een indicatie geven van de kans dat een zaak wordt gewonnen en van de kosten die met de zaak gemoeid zullen zijn. Een adequate kans- of kosteninschatting wordt echter slechts zelden gegeven.
Verschillen tussen particulieren en ondernemers Particulieren slagen er minder goed in om een geschikte advocaat te vinden, ze zijn kritischer over de prijs, ze zijn minder tevreden over de dienstverlening en ze zijn wat negatiever over het imago van advocaten dan ondernemers. Waar de bedrijven redelijk tevreden zijn over de juridische deskundigheid, het declaratiegedrag, de samenwerking en de communicatie met advocaten, geven particulieren en kleine ondernemers over het algemeen aan dat advocaten te veel geïnteresseerd zijn in het ‘ons-kent-ons wereldje’ en te weinig oog hebben voor hun belangen als cliënt.
Repeat-players en one-shooters
In het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt valt op dat ondernemers (van vooral grote bedrijven) minder belemmeringen ervaren bij de toegang tot de advocatuur dan particulieren en dat ondernemers bovendien deze belemmeringen over het algemeen als minder ernstig kwalificeren. Dat verschil heeft vermoedelijk te maken met een onderscheid tussen repeat-players en one-shotters. Particulieren en kleine ondernemers komen slechts zelden in aanraking met een advocaat. Advocaten die vooral particulieren en kleine ondernemers als cliënt hebben, kunnen geneigd zijn zich vooral amicaal te gedragen tegen de partijen die zij veelvuldig zien: collega-advocaten en rechters. Hierdoor kan bij particulieren en kleine ondernemers de indruk ontstaan dat advocaten meer geïnteresseerd zijn in hun professionele omgeving en minder in de problemen van de cliënt.
Ondernemers met een groot bedrijf, de repeat-players, maken vaker gebruik van het recht en hebben kennis over de procedures. In procedures staat er voor repeat-players vaak ook minder op het spel dan voor one-shotters.
Omdat advocaten veelvuldig zaken doen met repeat players, ligt hun loyaliteit ook vaak bij deze vaste klanten.
Vaardigheden cliënt
Een andere reden dat particulieren en ondernemers verschillen in hun beschrijving van de toegang tot advocaten, is dat ondernemers beter in staat zijn een zakelijke relatie aan te gaan met een advocaat. Ondernemers gaan anders dan veel particulieren regelmatig om met verschillende zakelijke dienstverleners. Vanuit die ervaringen zijn ondernemers in staat goed te communiceren met advocaten en kunnen ze de advocaat beter sturen.
Emotionele betrokkenheid
Ondernemers zijn tevens vaak minder sterk emotioneel betrokken bij hun zaak. Voor hen gaat het om een zakelijk conflict dat hen persoonlijk weinig tot niet raakt. Zij verwachten van een advocaat dan ook niet dat deze empathie toont. Particulieren zijn daarentegen veelal juist sterk emotioneel betrokken bij hun zaak.
