Het congres in San Francisco had als titel “the power of one person”. Ongeveer 40 leidinggevende homomannen en lesbische vrouwen uit de top van het Amerikaanse bedrijfsleven kwamen bijeen om te praten over hun ervaring met discriminatie op de werkvloer. Mij viel de eer te beurt om de hoofdtoespraak te houden. ‘s Ochtends op de eerste dag van het congres hadden de aanwezigen “coming out stories” aan elkaar verteld en was er een sfeer van kameraadschappelijkheid ontstaan. Nu werd ik naar het podium gedirigeerd en stond het zweet in mijn handen. Zou ik op mijn beurt mijn verhaal vertellen? Eenmaal achter de microfoon keek ik naar al die gezichten in de zaal, vriendelijk en afwachtend. Vooruit met de geit, dacht ik. Mijn coming out verhaal begint namelijk in San Francisco en nooit zou het relevanter zijn om die herinnering op te halen als hier op dit congres in deze stad.
In 1974 en 1975 studeerde ik aan Denison university in Ohio. Ik was mijn homoseksualiteit aan het ontdekken, maar zat nog diep in de kast. Met mijn Amerikaanse vriendin Melinda liftte ik in de zomer van 1975 naar San Francisco. De stad had eind jaren zestig naam gemaakt in de flower power periode en werkte toen nog steeds als een magneet op jonge mensen. Melinda en ik eindigden in een vies, goedkoop hotelletje in het centrum van de stad. Als ik aan die weken terug denk schijnt de zon constant en had de stad een okergele kleur. In ons hotelletje logeerden drie homostudenten. Ze vroegen op een dag of Melinda en ik mee wilden naar de Castro, “een leuke wijk, waar van alles gebeurt.” Ik wilde wel, niet zozeer vanwege de Castro, maar omdat ik het wel spannend vond om met dit groepje op pad te gaan. Melinda wilde naar de dierentuin. Schoorvoetend en mopperend toog ze uiteindelijk toch met ons mee. In de Castrostraat gingen we in een winkel, een soort inloopcentrum, binnen. De eigenaar was actief in de buurt en stak meteen van wal over discriminatie van homo’s. We zaten in een kring, Melinda en ik een groot glas cola in de hand. Ik was 19 jaar en keek mijn ogen uit. Opeens, midden in het gesprek, wees de winkelier naar mij. “Jij, jij bent homo!” Ik kreeg een kleur als een boei en ontkende verontwaardigd. Ik voelde me vernederd. Mijn kastdeur die nog stevig dicht zat, was met een rake trap opengespleten. “Come, let’s go,” zei ik tegen Melinda en we vertrokken.
“What was that all about?” vroeg ze achteloos. Ik wimpelde het voorval weg. “Die man is gek en geobsedeerd door zijn eigen homoseksualiteit. Hij denkt meteen dat iedereen zo is.” Op naar de dierentuin, waar ik om haar af te leiden opeens erg veel zin in had.
Lang heeft mijn relatie met Melinda niet geduurd. Ik ging terug naar Nederland en na mijn studie werd ik advocaat in Amsterdam. Het zal eind jaren tachtig geweest zijn dat de Nederlandse televisie de documentaire “The times of Harvey Milk” uitzond, over de wethouder in San Francisco die zich tegen discriminatie van homo’s keerde en die vermoord was. Ik woonde met mijn vriend samen, was uit de kast en wilde de documentaire zien. Ik zette de tv aan en een van de eerste beelden die ik zag was een portret van de man die me in 1975 ruw uit de kast had getrokken. Het was Harvey Milk die me slapeloze nachten had bezorgd. Ik zat aan het tv-scherm gekluisterd. De documentaire maakte een diepe indruk op me. Het is een van de momenten in mijn leven die me nog steeds kippevel bezorgen. “Dat wil ik ook. Ik wil me inzetten voor gelijke rechten van seksuele minderheden” realiseerde ik me. Zittend op de bank in mijn huiskamer werd Harvey Milk in een klap van boeman to bron van inspiratie.
Het was een van de redenen waarom ik later de politiek in ben gegaan. Ik wilde de openstelling van het huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht realiseren.
Ik besloot mijn terugblik voor het congres met een verwijzing naar het 10 jarig jubileum van het Nederlandse opengestelde huwelijk en de rol die ik in de verwezenlijking ervan had gespeeld. Ik hoor toenmalig premier Wim Kok nog in de Kamer zeggen, toen onze motie om het huwelijk open te stellen, was aangenomen: “Die gaan we niet uitvoeren. We zijn gekke Henkie niet. Nergens in de wereld kunnen homo’s trouwen.” Tien jaar na de invoering zijn er al tien landen in de wereld die ons voorbeeld gevolgd hebben. En niet alleen west-europese landen, maar ook Argentinie, Mexico stad, Zuid-Afrika. In Australie, Slovenie en Nepal staat het homohuwelijk hoog op de politieke agenda.
Zo gek was Henkie toch ook weer niet.
