Ten tijde van het coronavirus wordt er veel tijd gespendeerd binnenshuis. Zo worden er opeens hoekjes schoongemaakt die nooit eerder gezien waren, plankjes opgehangen die al maanden stof vingen in de voorraadkast en is een flesje bier opeens wel erg interessant.
Het mooiste aan het recht is dat het overal terug te vinden is. Terwijl ik voorzichtig iedere letter van het etiketje op mijn bierflesje aan het lezen was (uit verveling) kwam ik erachter dat het bierflesje dat ik toch echt zojuist gekocht had niet mijn eigendom was. Op het etiketje stond namelijk ‘Fles blijft eigendom van de brouwerij’. Mijn juristenbrein raakte gefascineerd.
Geschiedenis
De hervulbare bierflessen zijn ooit op de markt gekomen om de kosten en grondstoffen van het steeds opnieuw produceren van flesjes te reduceren. Het hergebruik heeft zowel een economische reden als een milieuoverweging. Het is goedkoper én duurzamer om hervulbare flessen te produceren, maar het produceren van een hervulbare fles is niet enorm goedkoop. Om deze reden is er besloten om statiegeld te heffen op de flesjes, Zo wordt de consument gestimuleerd om ze na gebruik terug te geven.
Bruine Nederlandse Retourfles
De meeste soorten bier (85%) in Nederland krijg je in een bruin flesje, zoals het flesje hierboven. Dit zijn standaard statiegeldflesjes, officieel genaamd Bruine Nederlandse Retourfles (BNR). Dit model behoort toe aan de Nederlandse Brouwers. Zij hebben er auteursrechten op.
Deze flesjes zijn van zeer hoge kwaliteit, omdat ze keer op keer kunnen worden gevuld (ongeveer veertig keer). Er zitten strenge regels aan de flesjes omdat het veel te verduren heeft. Er zijn regels over hoeveel er in kan, hoe groot ze zijn, welke kleur ze zijn en hoe dik het glas is.
Aan het gebruiken en verkopen van de BNR zitten ook voorwaarden. Een brouwerij moet onder andere eerst toestemming vragen aan de Nederlandse Brouwers om de BNR te gebruiken.
Bonus informatie: Benieuwd naar waar je statiegeld heen gaat?
Dat verschilt of je de bon die je krijgt na het inleveren van je flesjes vervolgens inlevert bij de kassa. Zo wel, dan gaat het geld terug naar de producent. Zo niet, dan gaat het geld naar de supermarkt. De producenten geven het geld vervolgens aan de Stichting Retourverpakking Nederland (SRN).
Eigendom
Nu weten we waarom er statiegeld op flesjes wordt geheven en hebben we geleerd over de BNR. We weten nog steeds niet wat er precies kan gebeuren als je een flesje nooit terug wilt geven, of als je het kapot maakt. Technisch gezien is het niet jouw eigendom, en dat kan het ook niet worden. Het is namelijk onvervreemdbaar eigendom (net zoals kratjes en sommige pasjes) en daar zitten vast consequenties aan. Consumenten hebben dan een soort bruikleen, ze lenen de flesjes. Ik besloot te bellen met een bekende bierbrouwerij, want mijn vraag stond opvallend genoeg niet bij de Veelgestelde Vragen.
De hervulbare fles is een product dat constant van brouwerij naar winkel naar consument gaat. Toch blijft het eigendom bij de brouwerij. De gebruiker koopt het flesje met een soort ‘borg’ erop, namelijk statiegeld. Statiegeld is vaak evenveel of meer waard dan het flesje zelf, dus de brouwerij verliest niet veel als jij besluit om een flesje te houden. Op de vraag of dit diefstal is, of vernieling van eigendom kan zijn, kreeg ik geen antwoord. Wel is het duidelijk dat, omdat het onvervreemdbaar eigendom is, je geen aanpassingen mag maken aan het flesje om het vervolgens door te verkopen.
Om een sympathisant te zijn van zowel de economie als het milieu, adviseer ik toch om netjes je flesjes te verzamelen en terug te brengen. Als je je flesjes weer inlevert, krijgt je je statiegeld terug en kan kunnen de flesjes nogmaals worden schoongemaakt, gevuld en verkocht aan studenten in een verveelde coronacrisis.
Mocht je meer willen lezen over statiegelduitspraken:
Uitspraak over het stelen van PET-flessen voor statiegeld
Uitspraak over het stelen van kratten
