Staatssecretaris Albayrak van Justitie zal in de verbeterde asielprocedure meer rekening gaan houden met de medische problematiek van asielzoekers. Dat betekent niet dat er meer asielzoekers op medische gronden een vergunning zullen krijgen, maar dat eerder naar medische problematiek zal worden gekeken. Hiermee worden herhaalde aanvragen op medische gronden voorkomen en krijgen asielzoekers die dat nodig hebben de juiste zorg. In het medische advies besteedt zij speciale aandacht aan het voorkomen van vrouwelijke genitale verminking. Daarnaast maakt de staatssecretaris het mogelijk dat een asielzoeker tijdens de asielprocedure wordt bijgestaan door één advocaat, in de algemene asielprocedure voor de duur van gemiddeld acht uur. Dat schrijft de staatssecretaris in een brief aan de Tweede Kamer.
Medische procedure
De inzet van dit kabinet is om daar waar sprake is van vreemdelingrechtelijk relevante medische problematiek deze zo snel mogelijk aan de orde te laten komen en te toetsen aan de betreffende vreemdelingrechtelijke kaders. Dit betekent niet dat méér vreemdelingen op medische gronden verblijf in Nederland zullen krijgen; het inhoudelijk toetsingskader blijft identiek aan het huidige. Het betekent wél dat er al in de asielprocedure meer rekening zal worden gehouden met medische problematiek van asielzoekers. Een beroep op verblijf in Nederland op medische gronden zal niet pas ná de asielprocedure wordt beoordeeld, maar in een zo vroeg mogelijk stadium, zoveel mogelijk parallel aan de asielprocedure. Daardoor zullen minder vreemdelingen (ex-asielzoekers) met medische problematiek op straat komen te staan na de afwijzing van hun asielverzoek, terwijl er een aanvraag tot verblijf op medische gronden in behandeling is. Hiermee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het tegengaan van herhaalde en/of vervolgaanvragen en van de problematiek van rechtmatig verblijvende vreemdelingen zonder opvang. Vroegtijdige signalering en opvolging van medische problematiek is daarmee in het belang van de vreemdeling én de overheid én de Nederlandse samenleving.
Signalerend
De belangrijkste doelstellingen van het medisch advies in de rust en voorbereidingstermijn zijn dat asielzoekers die dat nodig hebben naar de zorg worden geleid en dat aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) advies wordt uitgebracht met betrekking tot gezondheidsklachten die van invloed kunnen zijn de asielprocedure. Dit advies aan de IND kan ook een signalerende functie hebben met betrekking tot de mogelijkheid dat de medische problematiek op zichzelf een grond voor verblijf in Nederland zou kunnen zijn. Het medisch advies in de asielprocedure is vrijwillig en kan alleen worden uitgevoerd met schriftelijke toestemming van de asielzoeker. Verder is dit medisch advies niet de enige weg naar medisch noodzakelijke zorg. De staatssecretaris heeft in de asielprocedure gewaarborgd dat daar waar medische zorg noodzakelijk is, die aan asielzoekers wordt geboden.
In de verbeterde asielprocedure wordt speciaal aandacht besteed aan vrouwelijke genitale verminking (VGV). De staatssecretaris heeft het voornemen om, indien asiel wordt gevraagd op grond van dreigende VGV in het land van herkomst, een (vrijwillige) verklaring te vragen waarin een arts verklaart dat er nog geen VGV heeft plaatsgevonden. Bij de aanvraag van een vergunning voor onbepaalde tijd, na vijf jaar, zal nogmaals om zo’n verklaring worden gevraagd. Hiermee zal eventueel misbruik van asiel worden tegengaan, maar er zal vooral een preventieve werking vanuit gaan ten opzichte van VGV.
Rechtsbijstand
Tijdens de asielprocedure is een goede rechtsbijstandverlening van cruciaal belang. De staatssecretaris vindt het wenselijk dat een asielzoeker, voor zover mogelijk, steeds door één en dezelfde advocaat wordt bijgestaan gedurende de gehele procedure. Dit bevordert de vertrouwensband tussen de asielzoeker en zijn of haar advocaat. Daarnaast levert het tijdwinst én meer zorgvuldigheid op doordat er minder overdrachtsmomenten zijn.
Het maximaal aantal uren rechtsbijstand in de nieuwe asielprocedure zal twaalf bedragen. Dit maximum geldt uitsluitend voor zaken die helemaal in de algemene asielprocedure worden afhandeld. Zaken die in een eerder stadium worden doorverwezen naar de verlengde procedure of worden ingewilligd vereisen minder rechtsbijstand tijdens de algemene asielprocedure. De staatssecretaris verwacht dat het gemiddeld aantal uren dat zal worden toegekend acht zal zijn. In de zogenaamde verlengde asielprocedure zal een maximum van vijf uur rechtsbijstand beschikbaar zijn.
Hiermee geeft de staatssecretaris uitvoering aan de doelstellingen die zij ten aanzien van rechtsbijstand had gesteld in de ‘asielbrief’die zij in juni 2008 aan de Tweede Kamer heeft gestuurd: een verantwoorde uitbreiding van de taken van rechtsbijstand, een verbetering van de kwaliteit en zorgvuldigheid van de asielprocedure en optimalisering van rechtsbijstand in de asielprocedure.
