De Corruption Perceptions Index (CPI) wordt jaarlijks opgesteld door Transparency International. Uit de CPI 2023, die net uit is, blijkt dat de meeste landen weinig tot geen vooruitgang hebben geboekt bij het aanpakken van corruptie in de publieke sector. Het mondiale CPI-gemiddelde blijft voor het twaalfde jaar op rij ongewijzigd op 43, waarbij ruim twee derde van de landen onder de 50 scoort. Dit wijst op ernstige corruptieproblemen.
Toegang tot de rechter
Dit hangt samen met de scores uit de Rule of Law Index, waaruit wereldwijd een achteruitgang in het functioneren van rechtsstelsels blijkt. Landen met de laagste scores in deze index scoren ook erg laag op de CPI, waaruit een duidelijk verband blijkt tussen de toegang tot de rechter en corruptie. Zowel autoritaire regimes als democratische leiders die de gerechtigheid ondermijnen, dragen bij aan het vergroten van de straffeloosheid voor corruptie en moedigen deze in sommige gevallen zelfs aan door de gevolgen voor overtreders weg te nemen.
Denemarken minst corrupt
De CPI rangschikt 180 landen en gebieden op basis van hun waargenomen niveau van corruptie in de publieke sector, op een schaal van nul (zeer corrupt) tot 100 (zeer schoon). Denemarken (90) staat voor het zesde jaar op rij bovenaan de index, gevolgd door Finland en Nieuw-Zeeland (87 respectievelijk 85). Dankzij goed functionerende rechtssystemen behoren deze landen ook tot de topscorers in de Rule of Law Index. Somalië (11), Venezuela (13), Syrië (13), Zuid-Soedan (13) en Jemen (16) zijn het meest corrupt.
Historisch dieptepunt
Volgens de CPI bevinden zich 23 landen op een historisch dieptepunt, waaronder Nederland met een score van 79. Het staat daarmee op de achtste plaats, dus zeven landen ervaren minder corruptie. De score van 79 baart wel zorgen: in 2012 was dat nog 84 en die score is de afgelopen twaalf jaar steeds wat afgenomen. Vorig jaar stond Nederland wereldwijd nog op de zevende plaats. Andere democratieën die het ooit beter deden zijn IJsland (72), Zweden (82) en het Verenigd Koninkrijk (71). Ook autoritaire staten zoals Iran (24), Rusland (26) en Tadzjikistan (20) deden het nog nooit zo slecht.
Rule of Law Index
Op de Rule of Law Index 2023 staat Nederland op de zevende plaats, in 2022 was dat nog de vijfde plaats. De positie op die index wordt bepaald door de mate van corruptie, de mate van openheid van de overheid, in hoeverre mensenrechten worden gerespecteerd en de mate van orde en veiligheid (op dat laatste punt staat Nederland wereldwijd op de 28e plaats). De Rule of Law Index wordt ook bepaald door de toegang tot de civiele rechter (Nederland wereldwijd op de derde plaats) en de inrichting van het strafrechtsysteem (tiende plaats).
Verbeteringen
Acht landen verbeterden de CPI in de afgelopen vijf jaar: Ierland (77), Zuid-Korea (63), Armenië (47), Vietnam (41), de Malediven (39), Moldavië (42), Angola (33) en Oezbekistan (33).
Lees hier meer over de Corruption Perceptions Index (CPI) en de Rule of Law Index.
