Er is er één jarig… Het Burgerlijk Wetboek viert in 2023 zijn eenendertigste verjaardag. Een mooie leeftijd natuurlijk, maar het Vooruitgedenkboek BW 1992-2022 verschijnt eigenlijk ter gelegenheid van het dertigjarige bestaan van de belangrijkste bron van ons civiel recht. Op 21 maart jongstleden werd dit heuglijke feit gevierd met de presentatie van een bundel met bijdragen van wetenschappers aan de verscheidene universiteiten die het Koninkrijk der Nederlanden rijk is – ook Aruba en Curaçao werkten eraan mee. De organisatie van het evenement was in handen van het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht (OO&R) van de Radboud Universiteit Nijmegen.
Terug- en vooruitblik
De titel van de publicatie verenigt de twee doelen: gedenken en vooruitdenken. Vanuit verschillende wetenschappelijke en maatschappelijke invalshoeken (onder andere Europa, de Caribische Koninkrijksdelen, technologische vernieuwing, duurzaamheid) wordt ingegaan op de vraag hoe het BW de tijd heeft doorstaan en waar het naartoe gaat in een snel veranderende wereld. Tegelijkertijd verwijst de naam naar het Gedenkboek Burgerlijk Wetboek 1838-1938, dat vijfentachtig jaar geleden verscheen onder redactie van Paul Scholten – die wel wordt beschouwd als een van de grootste rechtsgeleerden van de vorige eeuw – en Eduard Meijers. Daarin blikten de juristen van toen terug op honderd jaar rechtsontwikkeling.
Geestelijk vader BW
Laatstgenoemde zou later aan de wieg staan van ons huidige BW. De Leidse rechtswetenschapper leidde de commissie die vlak na de Tweede Wereldoorlog in het leven werd geroepen om een nieuw Burgerlijk Wetboek te ontwerpen. Meijers, die in 1954 overleed, legde de fundering voor vier boeken, maar maakte de vankrachtwording van het eerste (over personen- en familierecht) in 1970 zelf niet meer mee. De gefaseerde invoering van Boek 1 t/m 7 zou tot 1992 duren, welk moment nu wordt herdacht.
De redactie van het nieuwe Vooruitgedenkboek had dus grote schoenen te vullen, maar slaagt daarin wonderwel door een brede samenstelling met afvaardigingen uit Nijmegen, Aruba, Leiden, Tilburg, Amsterdam (VU en UvA), Maastricht, Groningen, Utrecht, Rotterdam en Curaçao. Verscheidene auteurs spraken op de presentatie.
Hoop voor de toekomst
Eerste auteur Willem van Boom (Radboud Universiteit) laat Mr. weten dat het een geslaagde bijeenkomst was, wat volgens hem aantoont dat de academische beoefening van het privaatrecht springlevend is. “Het BW is drastisch veranderd en de maatschappij om ons heen ook, en dus verandert de academische beoefening van het vakgebied ook.” Tekenend hiervoor is dat veel jonge sprekers en belangstellenden aanwezig waren: “Dat geeft hoop voor de toekomst”, aldus Van Boom.
