Initiatieven en ideeën zijn er wel om de problemen in de sociale advocatuur aan te pakken, maar doorpakken – ho maar. Zo wordt het ‘acute tekort aan sociaal advocaten’ alleen maar groter, veroorzaakt door een te lage instroom en een grote uitstroom, vooral door pensioneringen. Volgens VSAN-voorzitter Reinier Feiner kan niet langer worden gewacht op betere vergoedingen, minder complexe wetgeving of een kantoormodel van de toekomst, “hoewel we al deze oplossingen ondersteunen”. Het grootste en meest urgente probleem is volgens hem het uitblijven van jonge aanwas en de vervroegde uitstroom van jonge advocaten. “Als we nu geen maatregelen nemen, hebben we straks simpelweg niet genoeg sociaal advocaten om mensen in juridische nood te helpen.”
Begeleidingsvergoeding
De VSAN stelt een ‘twee-sporenoplossing’ voor. Op de lange termijn betreft dat een structurele aanpak waarin het opleiden van sociaal advocaten centraal staat, een plan dat de VSAN nog nader gaat uitwerken. Op de korte termijn moeten ‘snel uitvoerbare maatregelen’ direct tweehonderd nieuwe sociaal advocaten het veld in krijgen, verspreid over de verschillende regio’s in Nederland. Het gaat daarbij om een ‘begeleidingsvergoeding’ voor patroons: 15.000 euro per stagiair per jaar. Zo kunnen sociaal-advocatenkantoren worden ondersteund met een gerichte subsidie om opleidende patroons tegemoet te komen in de investering die zij doen in de opleiding van de advocaat-stagiair. Deze subsidie zou bovenop de al bestaande subsidieregeling beroepsopleiding moeten komen.
Kredietvoorziening
Verder stelt de VSAN een kredietvoorziening voor stagiair-ondernemers voor: een garantstelling van 45.000 euro per stagiair. “De Nederlandse Orde van Advocaten stelt een krediet verplicht voor de stagiaire ondernemer. Dit krediet werpt een drempel op voor de stagiair om aan de slag te kunnen als advocaat. Met een garantiefonds kan deze drempel worden weggenomen.”
Voorschotregeling
Tot slot zou de voorschotregeling voor stagiairs moeten terugkeren. “Omdat het gemiddeld een jaar duurt voordat toevoegingen worden uitbetaald, staan er gedurende lange tijd geen inkomsten tegenover de uitgaven voor het opleiden van een advocaat-stagiair. Een terugkeer van de voorschotregeling voor stagiairs is voor deze maatregel dan ook noodzakelijk”, aldus Feiner.
Toegang tot het recht
In totaal vergt dit een jaarlijkse investering van 3 miljoen euro, los van het instellen van een garantiefonds. “Hiermee zou het mogelijk moeten zijn om jaarlijks tweehonderd sociaal advocaten aan het werk te krijgen.” Daarbij is het wel nodig dat de overheid, advocatenkantoren, NOvA en andere betrokken partijen gaan samenwerking. Feiner: “De toegang tot het recht staat onder druk, en als we niet snel handelen, zullen de meest kwetsbaren in onze samenleving hiervan de dupe zijn. Wij zijn ervan overtuigd dat zowel een structureel plan voor de lange termijn als gerichte maatregelen voor de korte termijn noodzakelijk zijn om het beroep van sociaal advocaat levensvatbaar te houden.”
