Motie: maak ‘meeliften’ weer mogelijk bij massaalbezwaarprocedures

Het ‘spaartaks-arrest’ van de Hoge Raad betekende goed nieuws voor spaarders die belast waren op een fictief rendement. Althans, voor diegenen die daartegen bezwaar maakten – ‘minder mondige’ belastingbetalers hoeven volgens de uitspraak geen rechtsherstel aangeboden te krijgen. Getuige een motie lijkt de Tweede Kamer dit te willen corrigeren.

Delen:

Depositphotos_46254665_S-7fe9b8ee
beeld: Depositphotos

Het was een van de vele hoofdpijndossiers waarmee het kabinet-Rutte IV direct bij zijn aantreden in januari werd geconfronteerd: de ‘spaartaks’ ofwel vermogensrendementsheffing. Dit is de belasting die wordt geheven op het rendement op spaargeld en beleggingen. De fiscale constructie die hiervoor wordt gehanteerd, veegde de Hoge Raad in zijn arrest van 24 december 2022 van tafel, nét voordat de kabinetsformatie rond was.

De spaartaks werd namelijk niet geheven op daadwerkelijk behaald, maar fictief rendement. De Belastingdienst keek niet naar de exacte rente die spaarders op hun vermogen ontvingen, maar rekenden met een jaarlijks vast te stellen standaardpercentage. Ook wanneer dit niet daadwerkelijk werd behaald – hetgeen vaak voorkwam –, werd volgens dit percentage belasting geheven.

EVRM

En dat, oordeelde de Hoge Raad, is onrechtmatig. Deze wijze van belastingheffing zou in strijd zijn met het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM), meer specifiek het recht op eigendom (“Iedere natuurlijke of rechtspersoon heeft recht op het ongestoord genot van zijn eigendom”) ex artikel 1 van het eerste EVRM-protocol, en het verbod van discriminatie zoals vastgelegd in artikel 14 van het verdrag zelf. Gevolg: de spaarders moeten worden gecompenseerd.

Maar welke spaarders? Alle spaarders die onterecht te zwaar waren belast, of alleen degenen die in een massale bezwaarprocedure naar de rechter waren gestapt? Het antwoord op deze vraag betekent nogal wat voor het prijskaartje, want tussen beide opties zitten vele miljarden verschil. Een keuze moet gemaakt worden tussen een flinke hap uit de begroting of gevoelens van onrecht onder de niet-bezwaarmakers. Die ondankbare taak kwam op het bordje terecht van de kersverse staatssecretaris Fiscaliteit, Marnix van Rij (CDA).

Die besloot in ieder geval de bezwaarmakers rechtsherstel te bieden, en wachtte voor de overige ‘slachtoffers’ een tweede arrest van de Hoge Raad af. Die oordeelde recent dat slechts de bezwaarmakers gecompenseerd hoeven te worden.

Goed van vertrouwen

Maar dit wordt niet door iedereen als rechtvaardig ervaren; moeten burgers dan maar elke belastingaanslag voor de zekerheid aanvechten? Het lijkt erop dat een politieke meerderheid deze situatie wil wijzigen. Althans, als de motie van Pieter Grinwis, Kamerlid namens coalitiepartij ChristenUnie, wordt aangenomen. Hij wil de wat hij noemt “sneaky wetswijziging”, die relatief onopgemerkt via het Belastingplan 2016 werd doorgevoerd, terugdraaien. Tot die tijd konden burgers ‘meeliften’ die zich niet hadden aangesloten bij een masaalbezwaarprocedure.

Grinwis verzoekt de regering, “overwegende dat deze wetswijziging mogelijk nadelige gevolgen heeft gehad voor burgers die goed van vertrouwen zijn, minder mondig zijn en/of niet goed op de hoogte zijn van de juridische procedures”, de gevolgen van deze wetswijziging te onderzoeken en mogelijkheden tot verbetering te bezien.

De motie werd ingediend tijdens het debat over de opties voor rechtsherstel box 3. Waarschijnlijk zullen in ieder geval de overige coalitiefracties – VVD, D66, CDA – zich erachter scharen.

Willie Wortel

Saillant detail is dat een van de belangrijkste critici in de Eerste Kamer van het belastingplan van toenmalig staatssecretaris Eric Wiebes (VVD) niemand minder was dan Van Rij zelf. In zijn hoedanigheid van senator namens het CDA, sprak hij destijds: “Ik zou willen zeggen: Welkom in de Wondere Wereld van Willie Wortel Wiebes.” Nu mag hij zélf de oplossing uitdokteren.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven