Want hoewel tbs niet waterdicht is, en hoewel het faliekant mis kan gaan met tbs’ers die op verlof zijn, moet geconcludeerd worden dat tbs wel degelijk werkt. De cijfers wijzen namelijk uit dat binnen vijf jaar na een tbs-maatregel, iets minder dan dertig procent van de ex-tbs’ers opnieuw een ernstig delict pleegt. Ruim zeventig procent recidiveert dus niet. Dit tegenover een recidivepercentage van grofweg vijftig procent wanneer ex-gedetineerden zonder behandeling naar buiten mogen.
Men kan een recidivepercentage van dertig procent natuurlijk hoog vinden, vooral wanneer onschuldige burgers slachtoffer worden van ernstige delicten. Een recidivepercentage van vijftig procent met nog meer gevaar voor ernstige delicten, is dan natuurlijk niet de oplossing. Afschaffen van het hele tbs-systeem vanwege incidenten, is hetzelfde als alle stoplichten in Nederland weghalen omdat een aantal keer per jaar toch een dodelijk ongeluk plaatsvindt.
Zomaar een voorbeeld..
Ook opvallend is het plan van de PVV om (hoge) minimumstraffen in te voeren en taakstraffen af te schaffen. Het is toch wat, die vervloekte strafrechters met hun specialistische kennis die maatwerk willen leveren. Het zal de slachtoffers van een groepsbelediging maar gebeuren dat de verdachte wél schuldig bevonden wordt, maar geen straf of maatregel krijgt vanwege zijn persoonlijke omstandigheden. Was dit in de ogen van de verdachte dan ook te soft? (zie ter illustratie Hof Den Haag 4 september 2020, ECLI:NL:GHDHA:2020:1606 (zaak Wilders)).
De wens van al deze veranderingen bestaat ongetwijfeld vanuit het idee dat in Nederland laag gestraft wordt. Maar dat is een vals stigma, in stand gehouden door iedereen die er een electoraal motief bij heeft (looking at you too, VVD). Het is nu eenmaal geen stoere, populaire boodschap om te verkondigen dat taakstraffen in plaats van korte gevangenisstraffen leiden tot minder recidive. Het is nu eenmaal niet Law and order’y genoeg om waarde te hechten aan het rapport Criminaliteit en rechtshandhaving 2020 van onder meer het WODC, het CBS en het OM. Ook al laat dit rapport juist zien dat Nederland, in vergelijking met andere Europese landen, overwegend hoog straft.
Topprioriteit?
Zo blijft er weinig over van de ‘topprioriteit’ veiligheid, want met deze plannen wordt Nederland eerder onveiliger. Waar Nederland wel veiliger van wordt, is gehoor geven aan de duidelijke cijfers en wetenschap over tbs en het strafrecht in z’n geheel. Anti-intellectualisme is wellicht voor velen de wenselijke boodschap om aan te horen, maar daar wordt Nederland voor niemand veiliger van.
