Dat manifest is opgesteld door de Stop Ecocide Foundation, in 2017 opgericht door de inmiddels overleden Britse advocate Polly Higgins. In de Nederlandse afdeling van deze stichting hebben ook een aantal Nederlandse juristen zitting.
Ecocide is de grootschalige beschadiging, vernietiging of het verlies van ecosystemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om ontbossing, oceaanvervuiling en luchtvervuiling. Het manifest verzoekt de Nederlandse overheid om publiekelijk haar steun uit te spreken voor de erkenning van ecocide als een internationale misdaad. De huidige milieuwetgeving is hiervoor niet afdoende.
Een ecocide-verbod moet leiden tot minder schade aan het milieu. Zo’n verbod kan ook een sturende rol richting investeerders hebben, waardoor geldstromen vrij kunnen komen voor vernieuwende projecten die kunnen bijdragen aan verbetering van de leefomgeving.
Bestraft
Op Europees niveau is hierin al het initiatief genomen, als onderdeel van de Green Deal. Op 27 februari is een herziene richtlijn milieucriminaliteit goedgekeurd door het Europese parlement, met 499 stemmen voor, 100 tegen, met 23 onthoudingen. Ernstige schade toebrengen aan het milieu en de natuur, of gevallen vergelijkbaar met ecocide, zullen worden bestraft.
Lidstaten moeten deze richtlijn binnen twee jaar in hun eigen strafrecht implementeren. In Nederland werd in december al de initiatiefwet ‘Wet strafbaarstelling ecocide’ ingediend bij de Tweede Kamer. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, wordt het op grote schaal beschadigen van ecosystemen ook in ons land strafbaar.
Internationaal
Plannen hiervoor zijn overigens niet nieuw. Al sinds de jaren zeventig gaan er stemmen op om ernstige vormen van milieuschade strafbaar te stellen in het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof, zoals de Stop Ecocide Foundation ook voorstaat.
Een internationaal panel van onafhankelijke experts heeft in 2021 een juridische definitie van een misdaad van ecocide voorgesteld: ‘het verrichten van onrechtmatige of moedwillige handelingen met de wetenschap dat er een aanzienlijke kans bestaat dat ernstige alsmede wijdverbreide dan wel langdurige schade aan het milieu wordt toegebracht door deze handelingen’.
Aangehaakt
Ecocide is al een strafbaar misdrijf in een dozijn landen. De definitie is als vertrekpunt genomen voor recente initiatiefwetsvoorstellen in België, Mexico, Schotland, Brazilië, Italië, Catalonië en Chili. In het Nederlandse wetsvoorstel, opgesteld door de Partij voor de Dieren, wordt ook bij de definitie aangehaakt.
In de Memorie van Toelichting op het wetsvoorstel worden ook getallen en voorbeelden genoemd: groene criminaliteit groeit jaarlijks met vijf tot zeven procent en is tegenwoordig een van de meest lucratieve criminele markten ter wereld, met schattingen van tussen de 91 en 259 miljard dollar. Georganiseerde misdaadorganisaties houden zich bezig met de lucratieve handel in bijvoorbeeld tropisch hout in Afrika, bedreigde diersoorten in Zuidoost Azië, afval in Europa en mineralen en metalen in Latijns Amerika.