In zekere zin stonden ze meteen met 1-0 achter: voor het eerst géén meesters in de rechten op het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V). Velen (juristen voorop) keken er met argwaan naar. Maar Dilan Yeşilgöz-Zegerius, Franc Weerwind en Eric van der Burg pakten de handschoen op, en voelden zich daarbij gesteund door de grote deskundigheid van het ambtenarenapparaat op het ministerie.
Recent lieten de drie bewindslieden zich onderwerpen aan een – niet al te kritisch – interview voor het JenV Magazine. Hoe is het ze tot nu toe bevallen, en welke accenten leggen ze?
Veiligheid
Minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid mag dan wel van huis uit geen jurist zijn, wel had ze als Kamerlid al enige jaren ervaring op het justitiedossier. En daarbij ontpopte ze zich al gauw tot ‘rechtsbuiten’ binnen haar partij, de VVD. Een politica met een streng migratiestandpunt en een ‘law & order’-profiel.
Een bewindspersoon heeft natuurlijk wat minder ruimte om zich uit te spreken, maar de klankkleur verraadt vaak nog wel het een en ander. “Veiligheid is de kern van alles wat we hebben”, vertelt ze nu.
Georganiseerde criminaliteit, cybercrime, terrorisme: de diverse portefeuille van de minister maakte dat het meteen alle hens aan dek was. En dat gaat je niet in de koude kleren zitten. “Ik ben nu bijna drie maanden geleden begonnen en inmiddels lijkt het alsof ik dit werk al járen doe”, aldus Yeşilgöz.
Rechtsstaat
Ook Franc Weerwind, minister voor Rechtsbescherming (D66), kon meteen aan de bak. Al op de dag van zijn beëdiging werd hij geconfronteerd met de opstand in penitentiaire inrichting de Schie te Rotterdam. Weerwind nam dan misschien geen juridische expertise mee naar J&V, maar wel een bak bestuurlijke ervaring. Het grootste deel van zijn carrière was hij burgemeester, waaronder tot voor kort in Almere.
Met het idee dat het ministerie alleen maar een juristenbastion is, wil hij sowieso graag afrekenen. “Dit ministerie is zoveel breder, het raakt de hele samenleving. Zo beschermt J&V de democratische rechtsstaat en waarborgt de belangen van rechtszoekenden, verdachten en slachtoffers.” Niettemin staat het recht nog altijd centraal. “Iedereen moet toegang hebben tot het recht. Wat je opleidingsniveau of achtergrond ook is”, aldus Weerwind.
Andere toon
“Hoe meer asielzoekers, hoe beter”, had Eric van der Burg zich in zijn tijd als wethouder in Amsterdam zich eens laten ontvallen tegenover Het Parool. Het zijn woorden die met terugwerkende kracht op weerstand kunnen rekenen bij de Kamerfracties rechts van het midden. En inderdaad slaat de staatssecretaris Asiel en Migratie een heel andere toon aan dan men wellicht van een VVD’er zou verwachten. Van een term als ‘gelukszoeker’ wil hij bijvoorbeeld niets weten. “Ieder mens is een gelukszoeker”, pareerde hij laatst in de Kamer.
Ieder aantredend bewindspersoon tekent natuurlijk voor vier jaar keihard werken. Maar dat hij een enorme vluchtelingenstroom ten gevolge van de oorlog in Oekraïne op zijn bordje zou krijgen, had Van der Burg vast niet kunnen bevroeden toen hij ‘ja’ zei op de post van staatssecretaris Asiel en Migratie. Die enorme klus brengt hem vooralsnog niet van zijn stuk. “Als ik straks staatssecretaris-af ben, dan wil ik kunnen zeggen dat ik het verschil heb kunnen maken.”
