In het belastingrecht geldt een gesloten stelsel van rechtsbescherming (artikel 26 Algemene wet inzake rijksbelastingen). Dat wil zeggen dat belastingplichtigen alleen tegen bepaalde soorten besluiten van de belastinginspecteur of de ontvanger in beroep kunnen gaan bij de belastingrechter.
Restrechter
De burgerlijke rechter is de restrechter (artikel 112 Grondwet). Dat wil zeggen dat belastingplichtigen in alle gevallen waarin de belastingrechter niet bevoegd is, naar de burgerlijke rechter kunnen stappen. Als iemand onterecht beroep instelt bij de belastingrechter, dan verklaart de rechtbank zich onbevoegd. Opmerkelijk is dat de belastingrechter het beroepschrift ook niet hoeft door te zenden naar de burgerlijke rechter; dat moet de eiser zelf doen. Als de rechtbank zich onbevoegd verklaart, krijgt de eiser wel zijn griffierecht teruggestort.
Allemaal heel raar
De eiser die ik aan de telefoon had, vond de gang van zaken allemaal heel raar. Zijn beroepschrift was gericht aan de bestuursrechter. Hij kon daarom zijn ogen niet geloven: de uitspraak werd gedaan door de belastingrechter. En dat was nog niet alles! In de uitspraak stond dat hij beroep moest instellen bij de burgerlijke rechter, terwijl ik hem via de telefoon uitlegde dat hij bij de civiele rechter moest zijn. Reken maar, de diepe zucht die ik aan de telefoon hoorde.
Synoniemen
Ik besloot de tijd te nemen om de eiser een lesje belastingprocesrecht te geven. De belastingrechter is ook een bestuursrechter. Soms erkennen belastingrechters dat niet, maar het is wel echt zo. Verder is de burgerlijke rechter de civiele rechter. Aangezien de eiser beroep had ingesteld bij de bestuursrechter over een belastingkwestie, heeft de ‘belasting-bestuursrechter’ een uitspraak gedaan. Deze rechter was onbevoegd, maar de eiser kon wel in beroep gaan bij de burgerlijke oftewel civiele rechter.
Gewoonlijk legt de rechtbank nooit een uitspraak nader uit, maar woog het belang van de eiser op rechtsbescherming zwaarder. Ik voelde mij moreel verplicht om aan hem uit te leggen bij welke rechter hij kon en moest zijn. Ik verwees hem verder naar www.rechtspraak.nl. De eiser had na ons telefoongesprek in ieder geval meer duidelijkheid, en dat gaf mij een voldaan gevoel.
