Iedere ondernemer weet dat het verstandig is de bedrijfsadministratie op orde te houden. Wie dit verzaakt, loopt vooral bij faillissement grote risico’s. Zo kunnen bestuurders van rechtspersonen hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld. Wie de boekhouding laat versloffen, vervult zijn bestuurstaak onbehoorlijk en zal bij faillissement tegenbewijs moeten leveren om aan bestuurdersaansprakelijkheid te ontsnappen. Daarnaast loopt de ondernemer die geen behoorlijke administratie heeft gevoerd de kwade kans dat hij strafrechtelijk wordt aangesproken ter zake van faillissementsfraude. Nu stelt de wet daarvoor nog de eis dat hij wetenschap heeft gehad van benadeling van schuldeisers, maar binnenkort gaat dit veranderen en zal ook het enkel verwijtbaar tekortschieten in de administratieplicht bij een faillissement strafbaar worden. Dit staat in een wetsvoorstel dat recent aan de Tweede Kamer is aangeboden (33 994). Hoewel dit wetsvoorstel volgens de aanduiding strekt tot herziening van de strafbaarstellingen inzake faillissementsfraude, gaat het inhoudelijk aanzienlijk verder. Het wetsvoorstel wil namelijk tevens het veronachtzamen van de administratieplicht als zodanig strafbaar stellen, onafhankelijk van het intreden van een faillissement. Wie niet behoorlijk boekhoudt, zal zich voortaan schuldig maken aan een economisch delict. Meer concreet wordt het schenden van de administratieverplichting uit hoofde van de artikelen 2:10 en 3:15i BW rechtstreeks strafbaar gesteld. Een dergelijke strafbaarstelling bestaat al binnen de fiscale wetgeving, maar zou nu dus algemene gelding moeten krijgen voor elke ondernemer. Volgens het kabinet gaat het hier om een belangrijke zorgvuldigheidsnorm die een ieder die deelneemt aan het economische verkeer dient na te leven. Dat mag zo zijn, maar daarmee is nog niet gegeven dat een strafrechtelijke handhaving ervan de voorkeur zou hebben. De omschrijving van de administratieplicht blinkt niet uit in helderheid. Zij houdt in dat de ondernemer zijn administratie “op zodanige wijze” moet voeren dat te allen tijde zijn rechten en verplichtingen kunnen worden gekend. Maar wanneer is dat het geval? Dat zal per onderneming verschillend zijn. En voor wie moet deze inzichtelijkheid bestaan: voor de betrekkelijke leek of voor de boekhoudkundige professional? De civielrechtelijke normen missen de scherpte die in strafrechtelijk opzicht wenselijk is. Aan deze verdergaande criminalisering van de administratieplicht bestaat daarom geen behoefte.
