Het lijkt wel of half Nederland in de zomer niet op vakantie gaat. Wat doen we dan? We gaan klussen! Het is druk bij Karwei, Gamma en bij de vuilstortplaatsen. Oud spul wordt weggebracht, zolders en garages worden leeggeruimd. Alles krijgt weer een opfrisser, het is een gezaag en getimmer van jewelste. Dat weten de commercanten ook. Anders was er geen Zomerkluskaart! En voor dat je het weet heb je je eindeloos verdiept in muurpluggen en weet je dat je toch type SX moet hebben. Kijk, da’s nog eens learning-on-the-job, je hebt er levenslang gemak van.
Zo ook bij ons. Het werd nu toch echt tijd de zolder en logeerkamer aan te pakken. Dan begint de elementaire les in – wat wetenschappers noemen – Logistics & Supply Chain Management. Ineens blijkt dat alles met alles samenhangt, en dat dat spul van de zolder niet zomaar naar de garage kan, want daar moet iets weg, toch een extra plank getimmerd …. Dus als je die gaat halen kun je dan meteen beugels voor dat en dat meenemen, oh ja, dan moet je ook een grotere boor en andere pluggen hebben …
Overleg, werkoverleg, planning, aanpassingen aan planningen, financiële plaatjes maken, eindeloos. Je kunt je tijd en je euro maar een keer besteden. En omdat alles met alles samenhangt is de kwaliteit van het overleg ook belangrijk. Je moet goed naar elkaar luisteren, duidelijk zijn in wat je bedoeld, samen dezelfde doelen stellen op korte en middenlange termijn, energie inzet bepalen en je houden aan je afspraken. Gekoppeld werk noemen ze dat. Dat is altijd een bron van conflicten als deze elementaire regels niet in acht genomen worden. Dat leer je ook weer eens bij, en ook daar heb je ook levenslangs plezier van (hoewel mijn vrouw vindt dat ik dit nu toch wel zou moeten beheersen …).
Tja, met ingehouden afgrijzen zie ik zo mijn in gedachten geplande lummeltijd als sneeuw voor de zon verdwijnen. Wat dom om te besluiten deze zomer thuis te blijven en juist in het najaar op vakantie te gaan (nu de kinderen toch de deur uit zijn). Dan is het rustiger op die leuke plaatsen die in de zomer nu juist zo leuk zijn omdat het er zo druk is.
We besluiten dat er nu voldoende ruimte is voor een paar eenvoudige kasten op de zolder. Kasten voor kleding die niet meer gedragen wordt, maar wel kleding in de categorie “zonde om weg te gooien”. Je weet maar nooit, misschien val je onverwachts toch plotseling af … We besluiten naar IKEA te gaan. Daar hebben ze eenvoudige kasten, die bovendien eenvoudig zelf in elkaar te zetten zijn. Daar draai ik natuurlijk mijn hand niet voor om, en ben gewoon echt handig. Houtwerk, water, gas, elektriciteit, c.v., metselen, stucen en schilderen; eigenlijk alles behalve lassen. Daarom heb ik ook professioneel gereedschap, want dat is wel het halve werk! En, als echte doe-het-zelver heb ik door schade en schande geleerd dat de echte echte-doe-het-zelver weet dat hij bepaalde klussen door de echte professional moet laten doen … Beter, sneller, goedkoper, garantie, waardetoename, enzomeer.
Maar goed, ik ben een dankbaar slachtoffer van IKEA. Die zijn zowat de uitvinder van – wat we noemen – de co-creatie. De klant als mede-producent van meubelen, van woongenot. Wij de kast, u de handigheid om die in elkaar te zetten. Dat is leuk voor ons en leuk voor u. En we produceren het zo dat alles ook gemakkelijk mee te nemen is in of op de auto. Dat zie je ook in de reclames: boven op het dak van een FIAT 500. Net zo gemakkelijk. Thuis komen en terwijl je partner even koffie, klus je die kast even in elkaar.
Dat is nog eens teamwerk! De IKEA professionals: ontwerpers van slimme en aantrekkelijke doe-het-zelf meubelen, bedenkers van hoe de doe-het-zelver technisch maximaal te laten scoren, en slimme verpakkers. Ze geven mij het gevoel samen de wereld aan te kunnen met mij als doe-het-zelver meubelmaker in de hoofdrol. We zijn gewoon één familie. En daarom krijgen we de koffie ook gratis, je vraagt toch geen geld voor een kop koffie aan je familie!
Nou, de kasten wogen iets meer als in die reclame. De Audi zuchtte er onder, ‘het zijn ook vijf kasten’ zei mijn vrouw nog. Onzalig idee, direct het spul in elkaar zetten na drie trappen op zeulen. Maar goed, ik besluit manmoedig aan de slag te gaan. Met de handigheid van de ervaren klusser hebben we eigenlijk de begeleidende handleiding niet nodig, hoewel de planken eerst op zijn kop stonden.
Ik besluit het bijgeleverde ‘gereedschap’ – een inbussleuteltje in een slingerformaat van onduidelijke Chinese topkwaliteit – terstond naar de prullenbak te verwijzen. In plaats daarvan werk ik met mijn kleine ratelset met inbusdoppen (garage-kwaliteitje). De kast is een bijzonder ontwerp: zeer eenvoudig. De constructie heeft de eenvoud van het denken van een kind, planken gewoon koud op elkaar, schroefje erin, en kijk eens … het zit vast (oeps niet te vast draaien, anders draait alles direct door en heb je een probleem). En ik maar denken dat zulke constructies eigenlijk niet kunnen. Het kan wel. Het mag wel van mijn mede-producent, en die heeft er verstand van! Er zit natuurlijk geen kruisschroevendraaier bij (IKEA veronderstelt dat we die allemaal hebben). Dus we pakken onze professionele Makita met de echte bittenset er eens bij (bouw-kwaliteitje).
En dan staat de kast. ‘Ziet er leuk uit’, zegt mijn vrouw, ‘maar ik zie daar nog geen acht winterjassen in hangen, dat stort toch in?’. Tja, daar heeft ze een punt. Even in de gebruiksaanwijzing kijken. Ah, er zitten twee beugeltje bij om de kast aan de muur te bevestigen. Aan de muur te bevestigen … ineens heb ik een helder moment met gevoelens van verraad en bewondering. Ik voel me belazerd. IKEA gebruik mijn eigen muur als constructie element: het is een waardeloze, gammele kast zonder mijn eigen muur! Bewondering, tja waarom ook niet, die muur staat er toch . Als je geen muur hebt, koopt je toch een kastje met een pseudo-muur, zo’n hardboardachtig achterkantje met een foto van hout bijvoorbeeld. Is dat nou co-creatie of niet. Geen muur, toch goed; die koop je er gewoon bij.
Het is een betonnen muur. Dus verzamel ik mijn aanvalsgereedschap: klopboor met speciale muurboren voor in beton, trapje, waterpas omdat het toch een beetje recht moet staan, decoupeerzaag om de plinten in te korten (tja, daar had IKEA even niet aangedacht), plastic hamer om de pluggen in de muur te jassen, verlengsnoeren, vrouw met stofzuiger. Moet snel naar Karwei, bestudeer de pluggen en het wordt – inderdaad – het SX type. Koop betere beugels en schroeven dan de bijgeleverde Chinese topkwaliteit.
Het gevoel van co-creatie verdwijnt steeds meer naar de achtergrond. Het was toch eenvoudig, met een enkel inbussleuteltje? Inmiddels heb ik voor een slordige € 550,= aan gereedschap nodig om een kastje van € 49,90 gebruiksklaar te zetten. Wie is hier nu de professional en in wat eigenlijk? Ik moet niet enkel over het goede gereedschap beschikken maar ook verstand hebben van hoe dat te gebruiken. Hoe voorkom je dat een boor gaat lopen, hoe schroef je met een apparaat een schroef op een onmogelijk plaats, hebben we te maken met een trek of met een schuifspanning, welke gereedschap voor wat, hoe vind je de weg in de doe-het-zelf zaak, om maar eens iets te noemen. En wat als het allemaal mislukt? Dan kun je alles terug brengen in de originele verpakking. Wie doet dat nou? Die originele verpakking wordt het eerst aan flarden gescheurd, plastic zakjes weg, en de doorgedraaide gaatjes negeren we gewoon. Wie gaat er terug met een mislukte kast van zo’n prijs?
Tijdens het klussen dacht ik onwillekeurig aan de advocaat en de cliënt. Steeds meer mensen (waaronder ik) roepen dat de klant steeds meer co-producent moet worden van de juridische dienst. Maak als advocatuur hapklare juridische brokken, geef een handleiding hoe de onderdelen in elkaar te zetten, kortingskaarten erbij en hupsakee, iedereen blij. Zoiets als een reisverzekering, on-line en succes verzekerd. Ook u kunt doe-het-zelf jurist zijn. Wij ontwerpen het, wij verpakken het en wij zorgen dat u het in elkaar kunt zetten.
De klant moet dan wel zelf over de nodige juridische (succesvolle!) knutselervaring beschikken, alle tijd hebben, het juiste gereedschap gekocht hebben (in vele varianten) en weten hoe dat actueel te gebruiken, weten waar je wat moet kopen en een partner hebben die eindeloos vertrouwen heeft. De juridische-doe-het-zelver moet ook nog zijn eigen muur zijn die voorkomt dat het spul instort. En als het allemaal niet lukt zeker geld terug? Ik zie het ineens niet meer, ik ga het zo niet meer roepen! Het gaat toch over andere belangen. Het gaat toch niet over iets als waardeloze kleding die je alleen maar niet weg wil gooien vanwege misplaatste gevoelens.
De kasten staan stevig verankerd. En zelfs als storten ze in, er hangt niets van waarde in. Die gedachte is de troost. Volgende keer weer zo. Maar mijn straatje laat ik door een professional leggen. Of toch zelf…
