De omstreden Canadese importmethode die teken- en actiefilmscenario’s oplevert

Delen:

beeld: Depositphotos

De undercovermethode Mr. Big, die vanuit Canada is overgewaaid, staat momenteel vol in de schijnwerpers dankzij de rechtszaak Van Dillenburg. Die aandacht is niet al te positief.

Mr. Big is een methode waarbij politieagenten zich als criminelen voordoen. Zij bewerkstelligen een vriendelijke relatie met de verdachte, waarna de zogenaamde criminelen de verdachte voorstellen bij het hoofd van de criminele organisatie: ‘Mr. Big’. Deze leider verschaft veelal zeer lucratieve werkzaamheden voor de verdachte, maar alleen als de verdachte de vermeende misdaad opbiecht. Ontkent de verdachte het delict, dan krijgt hij het baantje niet. Men zet deze methode in als er sterke aanwijzingen bestaan die wijzen richting de verdachte, maar er geen doorslaggevend bewijs voorhanden is. Hoe vaak deze werkwijze wordt ingezet, is onbekend.

Hevige kritiek

Deze werkwijze werd hevig bekritiseerd. Het gevaar bij zo’n operatie is namelijk dat de verdachte mogelijkerwijs in een feitelijke verhoorsituatie terechtkomt waarbij de waarborgen van een formeel verhoor ontbreken en de verklaringen worden verkregen in strijd met de verklaringsvrijheid, zoals vastgelegd in artikel 29 Sv juncto artikel 6 EVRM.  Op 17 december 2019 wees de Hoge Raad daarom een arrest, waarin enkele toetsingscriteria werden opgesomd.

Desondanks was daarmee niet het einde van de kritiek in zicht. Gebrekkige uitleg over het gelopen traject evenals de gebrekkige controlemiddelen die de politie inzichtelijk maakte, belemmerden de effectieve toetsing door de rechter.  Hoewel lichte voortgang is gemaakt op dit vlak, is werkelijke transparantie nauwelijks te vinden. Verschillende partijen pleiten zo voor meer openheid, waaronder door middel van minuut tot minuut opnamen, maar zover is het vooralsnog niet gekomen.

Zelfs indien aan deze wens wordt voldaan, is de gehanteerde methode inherent problematisch. De bekentenis wordt onder een bepaalde mate van druk afgelegd onder niet geheel neutrale omstandigheden. Het kan lonen om het vermeende delict toe te geven of aan te dikken, terwijl in werkelijkheid de verdachte het delict niet of anders heeft gepleegd. Onder deze sociale druk is het de vraag of verdachte ’s verhaal wel klopt. In Canada gaat men ondertussen al uit van een valse bekentenis, tenzij het tegendeel wordt bewezen met een overvloed aan bewijs. Voorts stelt rechtspsycholoog Vredeveldt van de VU het volgende: “Dat is het probleem met deze Mr. Big-methode. Het probleem is dat het niet echt uitmaakt of iemand schuldig of onschuldig is. Als ze een bepaalde persoonlijkheid hebben en geld nodig hebben, zullen ze toch wel bekennen om ervoor te zorgen dat ze dat lucratieve baantje krijgen. Of omdat ze gewoonweg bang zijn voor die undercoveragenten.’’

Hiermee komen wij terug bij de titel van dit stuk: de teken- en actiefilmscenario’s. De bekentenissen kunnen fantasierijk aandoen. De verdachte in de zaak Van Dillenburg verklaarde dat hij een kogel op het slachtoffer afvuurde, waarna de natte kogel van het slachtoffer afketste. Vervolgens zou hij het slachtoffer door de shredder hebben gehaald. Tevens zou hij het lijk onder beton hebben gestopt. Later bekende de verdachte dat inspiratie uit de film Django gehaald zou zijn.

De zaak is nu drie dagen behandeld en wordt maandag 14 december hervat.

Links voor meer informatie:
Rechter gaat oordelen of ‘Mr. Big’-methode mocht bij oplossen coldcasezaak
Rechtszaak rond moord draait om omstreden Mr. Big-methode
Hoe betrouwbaar is de Mr. Big-methode? ‘Moordzaak Van Dillenburg geeft zeldzaam kijkje in undercoverwereld’
Of volg updates van de zaak Van Dillenburg via de twitter van journaliste Mascha de Jong, @maschadejong (te vinden onderaan dit artikel)

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven