De rechtbank Rotterdam, de gijzeling en de NOS-verslaggever

Delen:

Op donderdag 24 oktober 2019 werd NOS-verslaggever Robert Bas op bevel van de rechter-commissaris van de Rechtbank Rotterdam in gijzeling genomen omdat hij niet bereid is als getuige vragen te beantwoorden in een lopende strafzaak. Een dag later werd hij vrijgelaten. Gijzelen van journalistieke getuigen, hoe zit dat precies?

De zaak waarin Bas als getuige moest optreden ging over de moord op Rob Zweekhorst, die in 2014 werd doodgeschoten in zijn woonplaats. De zaak staat bekend als een vergismoord in het criminele circuit. De schutter zag de onschuldige heer Zweekhorst aan voor een ander. De rechter wilde Bas in deze zaak vragen stellen over een telefoongesprek dat hij had met een bron, die werd afgeluisterd door de politie (zij zijn beiden geen verdachte in de zaak). Men wilde met name weten waarom de verslaggever bepaalde vragen stelde. Bas weigerde op de vragen te antwoorden en werd daarop gegijzeld, ondanks dat hij zich om principiële en juridische redenen op zijn journalistieke verschoningsrecht beriep. Het journalistieke verschoningsrecht is voor journalisten van belang om hun bronnen en zichzelf te beschermen.

Nederland is wat betreft het verschoningsrecht van journalisten al verschillende keren op de vingers getikt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Zo werden er verschillende verslaggevers gegijzeld in de zaak-Mink K. Het Hof oordeelde in 2007 en 2012 dat de Nederlandse staat in deze zaak de rechten van de betrokken journalisten had geschonden door hen te gijzelen. Het ging in beide zaken om bescherming van de identiteit van een bron. In de voorliggende zaak van Bas ging het om de bescherming van de inhoud van een gesprek met een bron. Uit deze uitspraken bleek dat de bescherming van journalistieke bronnen binnen de Nederlandse wetgeving op dat moment onvoldoende verankerd was. Naar aanleiding van deze veroordelingen in Straatsburg werd in oktober 2018 het speciale verschoningsrecht voor journalisten vastgelegd in de wet.

De rechter-commissaris wilde door Bas te gijzelen hem alsnog dwingen een verklaring af te leggen. Gijzeling van getuigen is een juridisch dwangmiddel om de getuige te bewegen om te verklaren in een lopende strafzaak. Een gijzeling kan in beginsel maximaal twaalf dagen duren (zie artikel 222 Wetboek van Strafvordering), maar dit kan verlegd worden. Zo ver kwam het bij Bas echter niet. De politiek en journalistiek veroordeelden de beslissing van de rechter al kort na de start van de gijzeling. Op vrijdag 25 oktober, een dag na het begin van de gijzeling, werd de gijzeling van Bas opgeheven door de meervoudige kamer van de rechtbank Rotterdam. Bas beroept zich volgens deze rechters terecht op zijn verschoningsrecht. De tijd zal het leren hoe deze zaak verder zal gaan. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat Bas opnieuw gedwongen zal worden om te getuigen.

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven