Een overname wordt getypeerd als ‘vijandig’ indien een derde of aandeelhouder poogt een onderneming te overnemen, zónder instemming van het bestuur en/of Raad van Commissarissen. Middels een bod op meer dan de helft van de uitstaande aandelen, probeert de bieder controle te verkrijgen over de doelvennootschap.
Waarom een vijandige overname?
Er zijn diverse redenen voor het inzetten van een vijandige overname. Een veelvoorkomende is dat een dergelijke overname simpelweg forse groei kan bewerkstelligen en daarom lonend kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan de strategische overname van een directe concurrent. Daar ondernemingen doorgaans niet erg welwillend zijn om zich te laten uitkopen door de concurrent, kan een vijandige overname uitkomst bieden. Niet goedschiks, dan maar kwaadschiks – is dan de gedachte.
Wat een onderneming in de regel geschikt maakt voor vijandige overname is enerzijds de in potentie forse groei die met acquisitie gepaard kan gaan en anderzijds de betrekkelijk zwakke beschermingsconstructies van de doelvennootschap. Een meubelonderneming met een marktaandeel van 10% en weinig tot geen beschermingsconstructies, is vanzelfsprekend een aantrekkelijk doelwit voor de concurrent met een marktaandeel van 30%.
Hoe bewerkstellig je een vijandige overname?
De bieder tracht de aandeelhouders van de doelvennootschap die tezamen een meerderheidsbelang vertegenwoordigen, veelal te overtuigen door het bieden van een (veel) hogere prijs voor hun aandelen dan de koers. Ook poogt hij hen dikwijls te paaien middels het schetsen van een rooskleuriger toekomstperspectief. Gaan de aandeelhouders akkoord dan kan de inlijving een feit worden. Het bestuur dient eieren voor zijn geld te kiezen, ongeacht zijn ongenoegen.
Hoe bescherm je tegen een vijandige overname?
Omdat in de harde zakenwereld een vijandige overname altijd op de loer ligt doet een onderneming er goed aan beschermingsconstructies te optuigen. Een veelvoorkomende constructie is het uitgeven van preferente aandelen aan loyale partijen. Hun stemrecht telt dan zwaarder dan dat van reguliere aandeelhouders, waardoor een vijandige overname gemakkelijker te weren is. Dit is de eerste beschermingsconstructie uit de geschiedenis en bedacht door Shell aan het begin van de twintigste eeuw om een vijandige overname van Standard Oil te weerhouden.
Een tweede beschermingsconstructie gebruikt ter verdediging een zogeheten stichting administratiekantoor (STAK). Hierbij worden de juridische en economische eigendom van de aandelen gesplitst. De juridische eigendom – en daarmee de zeggenschap – blijft bij de STAK, terwijl de economische eigendom in de vorm van certificaten van aandelen naar de certificaathouder gaat. Ook deze constructie fungeert als schild tegen een ongewenste overname.
We hebben gezien dat een vijandige overname uitkomst kan bieden voor de op groei beluste onderneming. Of de bieder hierin slaagt is in sterke mate afhankelijk van de beschermingsconstructies van de doelvennootschap. Op weg naar de corporate top bestaan ogenschijnlijk slechts twee keuzes: eten of gegeten worden.
