Zorgplicht werkgever
Uit de wet volgt dat de werkgever de verplichting heeft om de werkomgeving van de werknemer veilig in te richten. Als een werknemer schade lijdt in de uitoefening van de werkzaamheden en de werkgever niet kan aantonen dat hij voldoende veiligheidsmaatregelen heeft genomen en evenmin kan aantonen dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer, is de werkgever aansprakelijk voor de geleden schade. Een werkgever dient daarbij tevens rekening te houden met ‘de ervaringsregel’, inhoudende dat het dagelijks verkeren van een werknemer in een bepaalde werksituatie tot een vermindering leidt van de raadzame voorzichtigheid. Dit geldt in het bijzonder in gevallen waarin aanzienlijke risico’s zijn verbonden aan de door de werknemer verrichte werkzaamheden (ECLI:NL:GHSHE:2022:164).
Ruime definitie ‘werkplek’ en ‘werkzaamheden’
De werkgeversaansprakelijkheid kan zelfs zo ver gaan dat de werkgever aansprakelijk kan zijn voor schade die is ontstaan tijdens een bedrijfsuitje (ECLI:NL:HR:2009:BH1996). Ook de schade van een supermarktmedewerkster die na haar werktijd privé boodschappen doet en daarbij uitglijdt over een natte vloer, wordt toegerekend aan de werkgever. Volgens de Hoge Raad dienen de begrippen ‘werkzaamheden’ en ‘werkplek’ ruim te worden opgevat (ECLI:NL:HR:2000:AA9048). Dit uitgangspunt wordt in de lagere rechtspraak gevolgd. Zo oordeelde het hof in Den Haag dat wanneer een supermarktmedewerkster na afronding van haar werkzaamheden na sluitingstijd boodschappen doet, geldt dat zij die boodschappen op haar werkplek heeft gedaan, en in ieder geval heeft gedaan vóórdat zij de supermarkt, na afronding van haar werkzaamheden die dag, heeft verlaten (ECLI:NL:GHDHA:2019:1266).
Geen absolute waarborg
De wet biedt de werknemer geen absolute waarborg voor bescherming tegen gevaar. De strekking is een zorgplicht in het leven te roepen en de werkgever te verplichten voor het verrichten van arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te geven als redelijkerwijs nodig om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt (ECLI:NL:HR:2002:AE4090). Hetgeen van de werkgever in redelijkheid mag worden verwacht, hangt vervolgens af van de omstandigheden van het geval. Daarbij zijn bepaalde situaties denkbaar waarin de werkgever niet tekortschiet in zijn zorgplicht. Te denken valt bijvoorbeeld aan huis-, tuin- en keukenongevallen of gevaren die algemeen bekend zijn. Zo was een werkgever niet aansprakelijk voor de geleden schade toen een werkneemster tijdens haar keukenwerkzaamheden zich bij het snijden van zachte puntbroodjes met een broodmes in haar hand had gesneden (ECLI:NL:HR:2002:AE4090). Volgens de Hoge Raad is het algemeen bekend dat een mes zo scherp is dat de gebruiker daarvan het gevaar loopt zich bij dat werk te snijden.
Conclusie
De rechtspraak laat zien dat het erg belangrijk is dat de werkgever ervoor zorgt dat de werkplek veilig is. Is sprake van een bedrijfsongeval, dan kan de werkgever hiervoor aansprakelijk zijn. Hoewel geen sprake is van een risicoaansprakelijkheid, rust er een zware zorgplicht op de werkgever om te voorkomen dat de werknemer een ongeval overkomt.
Met medewerking van Lucine Meijers.
