Maar liefst 354 leerlingen van VMBO Maastricht hadden geen eindexamen mogen doen. Het blijkt dat geen van deze leerlingen alle vakken hadden afgerond. De Onderwijsinspectie heeft besloten dat alle eindexamenleerlingen van de twee desbetreffende scholen, het Sint-Maartenscollege en het Porta Mosana College, geen diploma krijgen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Wie is er verantwoordelijk? En misschien nog wel belangrijker, wat kunnen de ouders en gedupeerde leerlingen hiertegen doen?
De tip
De Onderwijsinspectie heeft aangegeven dat ze één keer per vier jaar bij scholen langsgaan ter controle. De dag na de bekendmaking van de eindexamenuitslagen ontving de Onderwijsinspectie een tip van een eindexamenleerling dat die leerling een eindexamenvak niet had afgerond, terwijl hij wel een cijfer had gekregen. De Onderwijsinspectie vroeg aan de desbetreffende school om bepaalde documenten. Toen deze documenten niet door de school werden geleverd, zijn ze zelf een onderzoek begonnen. Uit dit onderzoek blijkt dat alle examenkandidaten een of meerdere vakken niet hebben afgerond. Hierop heeft de Onderwijsinspectie dus besloten om de eindexamencijfers ongeldig te verklaren.
Wie heeft schuld?
In een bijeenkomst met de gedupeerde leerlingen en hun ouders gaf de Onderwijsinspectie aan dat de schuld bij het bestuur van de scholen ligt, en zeker niet bij de leerlingen zelf. Minister Slob geeft aan dat de beslissing moeilijk maar onvermijdelijk is. Leerlingen zouden anders een diploma krijgen terwijl zij niet de volledige kennis beheersen die zij later nodig kunnen hebben. Bepaalde stof wordt namelijk alleen getoetst in de schoolexamens, en niet in de eindexamens zelf. De leerlingen en de ouders van leerlingen geven echter wel aan dat ze de afgelopen jaren wel merkte dat het een zooitje was op de middelbare scholen. Zo vielen er veel lessen uit en werden er cijfers uitgedeeld zonder dat er examens waren afgelegd. Je zou je kunnen afvragen of deze leerlingen niet sneller aan de bel hadden moeten trekken. Meerdere ouders geven echter aan dat ze al eerder bij de Onderwijsinspectie een melding hebben gemaakt over de problemen. Daarnaast speelt ook nog mee dat de school al voor een deel onder toezicht stond. Had de Onderwijsinspectie de fouten dan niet al eerder kunnen zien?
Waar ging het fout?
Hoe heeft dit nou kunnen gebeuren? De interim-directeur van VMBO Maastricht, Loek de Veen, heeft in een interview met de regionale omroep L1 aangegeven dat dit onder andere gebeurd is doordat leraren zich niet hebben gehouden aan de PTA waar de Onderwijsinspectie het leerlingenadministratiepakket aan toetst. Zo zouden leraren bij sommige toetsen geen cijfers hebben ingevuld, of deze niet goed ingevuld hebben. Ook hebben zij bepaalde onderdelen samengevoegd en daar één cijfer voor gegeven. Zo zou het komen dat er onderdelen missen of niet goed zijn ingevuld.
Een advocaat
De gedupeerde leerlingen en hun ouders zijn woest. Zij stellen dat de leerlingen nu de dupe worden. De school kijkt per leerling naar wat de mogelijkheden zijn. Er gaat informatie rond dat er herexamens in augustus worden gehouden, zodat sommige leerlingen alsnog hun diploma kunnen halen. Dit geldt echter niet voor iedereen. Een deel van de ouders van de gedupeerde leerlingen heeft inmiddels een advocaat in de hand genomen. Dit is een initiatief van een van de ouders, Miranda Dekkers. Zij roept alle ouders op om zich aan te sluiten bij deze advocaat. De benaderde advocaat, Wouter Geertsen, heeft het plan om met de minister van onderwijs en de school in gesprek te gaan om tot een oplossing te komen. Hij wil eerst zelf onderzoeken of het mogelijk is om de Onderwijsinspectie te dwingen om de examens geldig te verklaren. Doordat er zelden een zaak van zo’n grote omvang heeft plaatsgevonden, is het moeilijk om in dit artikel uitsluitsel te geven over of de school aansprakelijk gesteld kan worden voor deze fout.
Vertragingsschade
Wat kan er dan concreet wel gebeuren? Wilco Brussee, een advocaat die gespecialiseerd is in onderwijs, heeft gezegd dat ouders en leerlingen claims kunnen indienen voor vertragingsschade. Hij denkt dat die claims een grote kans van slagen hebben. Dit is echter een pleister om de wond te verzachten, en zorgt er niet voor dat leerlingen alsnog hun diploma kunnen krijgen. Het ministerie van Onderwijs heeft aangegeven geen gebruik te maken van de discretionaire bevoegdheid van minister Slob om de beslissing om de eindexamens ongeldig te verklaren terug te draaien. De hoop op een diploma voor de gedupeerde leerlingen lijkt daarmee te zijn vervlogen. Er zit vermoedelijk voor veel van deze leerlingen niets anders op dan het eindexamenjaar opnieuw te doorlopen, hoe oneerlijk dit misschien ook voelt. Of zoals in de woorden van minister Slob; ‘het is onvermijdelijk’.
