Juryrechtspraak lijkt misschien op iets typisch Amerikaans maar het tegendeel is waar. Juryrechtspraak was namelijk de norm in veel Europese landen tot enkele honderden jaren terug. Sommige landen, zoals België, kennen nog steeds een vorm van juryrechtspraak. In Nederland is juryrechtspraak in de negentiende eeuw afgeschaft.
Hoe werkt juryrechtspraak precies?
Gestraft worden door je peers (gelijken), dat is het uitgangspunt van de (Amerikaanse) juryrechtspraak. Voor grote zaken (bijvoorbeeld moord en terrorisme) wordt een grand jury, bestaande uit twaalf willekeurige personen, samengesteld. Dit zijn doorgaans mensen die geen verstand hebben van de wet en vaak vanuit hun gevoel zullen oordelen. Het juridische gevecht in de Amerikaanse rechtszaal is dynamisch, zoals je dat misschien ziet in films. De partijen hebben namelijk op zitting de mogelijkheid om alle informatie en processtukken uit te wisselen; in Nederland gebeurt dit veelal vooraf. Omdat de juryleden meestal geen verstand hebben van de wet, wordt er in de rechtszaal veel ingespeeld op emotie. Ik zal je de Federal Rules of Evidence besparen maar deze regels leggen nauwkeurig uit op welke manier je bijvoorbeeld iemands karakter ten toon mag stellen op zitting.
Jury duty is wettelijk verplicht in Amerika. Zodra de brief met de oproep op de deurmat ligt, dan is er bijna geen weg terug. Deze plicht weigeren kan namelijk leiden tot een hoge boete of zelfs tot een gevangenisstraf. Amerikanen die hun juryplicht vervullen – en daardoor niet kunnen werken – worden beschermd door het ontslagrecht en krijgen een deel van hun loon doorbetaald. In heel ingewikkelde, complexe zaken kan het zo zijn dat de jury wordt afgesloten van de ‘echte’ wereld, zodat zij niet bevooroordeeld raken. Informatie over de zaak vergaren van een andere bron dan uit de rechtszaal is dan ten strengste verboden. De primaire taak van de jury is de beantwoording van de schuldvraag. Als het aankomt op juridisch-technische vraagstukken, dan worden zij ook begeleid door de rechter. Uiteindelijk is de rechter degene die de lengte van de straf bepaald.
Risico’s
Er valt veel te zeggen over juryrechtspraak. Alhoewel het misschien een goede manier is om burgers meer te betrekken bij de rechtspraak, weet ik niet zeker of dit de meest effectieve manier van rechtspraak is. Er komen in mijn opinie veel risico’s bij kijken.
Er zijn veel zaken waarbij er signalen zijn geweest dat de jury mogelijk racistische motieven had. Een bekende zaak is er een uit 1977 waarbij een zwarte man door een volledig witte jury schuldig werd bevonden aan de moord op een witte vrouw. Ook zijn er zaken waarbij opzettelijk zwarte mensen van de jury werden uitgesloten.
Daarnaast lijkt het mij enorm moeilijk om niet-bevooroordeeld te zijn. Van rechters mag je verwachten dat zij onpartijdig zijn maar dat zijn professionals. Zij kennen de wet en hebben hiervoor gestudeerd. Gewone burgers hebben niet dezelfde training gehad en kunnen moeite hebben met het begrijpen van wetteksten.
Tevens wordt er veel ingespeeld op de emotie van de jury op zitting. Als je als aanklager bijvoorbeeld kan aantonen dat de verdachte een slecht karakter en slechte gewoontes heeft, dan kan je de jury eerder overtuigen om de verdachte schuldig te bevinden. De focus op het juridische verschuift dan een beetje naar het zogeheten ‘onderbuikgevoel’.
Veel ruimte voor oneerlijk proces
Juryrechtspraak is zonder twijfel een fascinerend fenomeen. Geen enkele vorm van rechtspraak is perfect; de Nederlandse niet en de Amerikaanse niet. Beide systemen hebben nadelen en voordelen. Echter, het lijkt mij dat het Amerikaanse systeem wel meer ruimte laat voor een oneerlijk proces. De kans hierop ligt in mijn opinie iets hoger dan bijvoorbeeld in Nederland, waar geen juryrechtspraak bestaat. Opmerking verdient wel dat de Amerikaanse juryrechtspraak niet zo zwart-wit is als hoe ik het in mijn blog beschrijf. Dit is slechts een gesimplificeerde versie met de hoofdlijnen. Om een uitvoerige, gedetailleerde analyse te maken hiervan heb ik zeker meer dan 800 woorden nodig. Echter, zelfs na een uitvoerige analyse lijkt het mij een eng idee om mijn leven in de handen van twaalf willekeurige – niet juridisch-geschoolde – mensen te leggen. Of denk jij daar anders over?
