Als Inez Weski, inmiddels ex-advocaat van Ridouan Taghi, verdacht wordt van deelname aan een criminele organisatie en schending van haar ambtsgeheim, wordt een onderzoek naar haar gestart. Dit onderzoek wordt aangeduid als ‘26Palma’. Op 21 april vindt, onder leiding van twee rechters-commissaris een doorzoeking plaats in Weski’s woning en kantoor. Daarbij zijn ‘fysieke stukken en gegevensdragers’ in beslag genomen.
Schifting
Volgens Weski, bijgestaan door haar advocaat Fébe Schoolderman van het Rotterdamse strafrechtkantoor Defence Advocaten, bevat dit alles ook informatie over cliënten die Weski in de afgelopen bijna 45 jaar heeft bijgestaan en die niets te maken hebben met het 26Palma-onderzoek. Het is de rechter-commissaris die de schifting moet maken tussen de stukken waarvoor het verschoningsrecht onverkort geldt (de niet-Palma26-stukken) en de stukken waarvoor het verschoningsrecht moet wijken voor de waarheidsvinding (hier: de 26Palma-stukken).
Delegeren
In een ‘proces verbaal van bevindingen geheimhouderprocedure’ schrijven de RC’s dat zij de schifting kunnen ‘delegeren’. Dat kan in verband met de aard of de omvang van de inbeslaggenomen stukken of gegevens, en als zij zelf niet in staat zijn het benodigde onderzoek aan de stukken te verrichten. De rechter-commissaris kan het onderzoek dan laten uitvoeren onder leiding van een ‘geheimhouder-officier van justitie’ die verder niet is betrokken bij het onderzoek in 26Palma-zaak. Ook kan de rechter-commissaris een ‘geheimhoudermedewerker’ (van de politie) inschakelen om te helpen bij de schifting, en die ook niks met 26Palma van doen heeft.
Verschoningsrecht
Bij de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag verzetten Weski en Schoolderman zich tegen deze beslissing van de RC’s. Zij vinden dat zij onrechtmatig handelen doordat zij bij de schifting medewerkers van het OM en de politie inzetten en hen toegang geven tot de informatie waarop het verschoningsrecht rust. Daardoor wordt de vertrouwelijkheid van de informatie geschonden. Ook vinden zij dat Weski als geheimhouder onvoldoende wordt geïnformeerd, wat haar recht als verdachte op een eerlijk proces kan aantasten.
Rechterlijke bevoegdheid
De voorzieningenrechter wijst Weski’s vorderingen af. Dan zou hij immers moeten ingrijpen in de procedure van artikel 98 Sv (inbeslagneming bij advocaten) door de RC’s te gebieden om op een bepaalde wijze te handelen. Dergelijke vorderingen zijn volgens de voorzieningenrechter in dit kort geding niet toewijsbaar vanwege de wettelijke verdeling van rechterlijke bevoegdheid: voor de burgerlijke rechter is hier geen taak weggelegd. Of er strijd is met artikel 6 EVRM als de RC’s nalaten Weski te informeren moet ook door de strafrechter worden beoordeeld.
Spoedappel
Tegen deze uitspraak stelt Schoolderman spoedappel in bij het gerechtshof Den Haag. Zij leest in het proces-verbaal van bevindingen dat een geheimhouderofficier van justitie informatie met betrekking tot het papieren beslag heeft gedeeld met derden – weer een inbreuk op het verschoningsrecht van haar cliënt Weski. Zij eist dat wordt verboden het OM en opsporingsdiensten te informeren over de geheimhouderprocedure en de inhoud van de inbeslaggenomen voorwerpen en gegevens. Ook moeten de geheimhouderofficier van justitie en andere geheimhoudermedewerkers alle informatie omtrent de geheimhouderprocedure volledig en onomkeerbaar vernietigen, en ze willen een overzicht van de mondelinge en schriftelijke informatie en communicatie en een namenlijst van personen die toegang hadden tot het proces-verbaal.
Bijstand door derden
Maar ook bij het gerechtshof vangt Weski bot. De RC’s hebben zich immers gebaseerd op de vaste jurisprudentie. Daaruit blijkt dat indien de rechter-commissaris niet in staat is zelf het voor de schifting benodigde onderzoek te verrichten, zich van bijstand door derden kan laten voorzien. De geheimhouderofficier en geheimhoudermedewerkers van de politie mogen, uitsluitend met het oog op de schifting, onder geheimhouding kennis nemen van onder het verschoningsrecht vallende stukken. Anders dan Weski stelt gaat het hier dus niet om een feitelijke handelen van de RC’s, maar om een beslissing van deze rechters over de wijze waarop en door wie de schifting moet worden uitgevoerd.
Gesloten stelsel
Ook het hof stelt dat de civiele rechter hieraan niets kan veranderen. Wanneer de civiele rechter immers deze beslissing van de strafrechter (de RC’s) terzijde zou stellen, zou de civiele rechter zonder wettelijke grondslag afbreuk doen aan de rechtskracht die aan de (rechterlijke) beslissing van de RC’s toekomt. Dat is in strijd met het gesloten stelsel van rechtsmiddelen in strafzaken. Dit houdt in dat de burgerlijke rechter moet uitgaan van de juistheid van de uitspraak van de strafrechter en van de aanvaardbaarheid van de rechterlijke procedure die tot die uitspraak heeft geleid.
Niet onrechtmatig
Kortom, door het gesloten stelsel van rechtsmiddelen kan de civiele rechter de beslissing van de RC’s om een geheimhouderofficier en geheimhoudermedewerkers van de politie bij de schifting in te schakelen, niet als onrechtmatig bestempelen, en ook geen voorzieningen treffen die deze beslissing ongedaan maken. Ook kan de beslissing van de RC’s om de schifting te laten verrichten door een geheimhouderofficier en geheimhoudermedewerkers van de politie, niet leiden tot schending van artikel 6 EVRM. Ook het gerechtshof wijst alle vorderingen van Weski en Schoolderman af.
Lees hier de hele uitspraak: ECLI:NL:GHDHA:2023:1393
