De gerechtsdeurwaarder heeft nog altijd een negatief imago: hij komt de laatste spulletjes van de bijstandsmoeder uit haar huurflat halen. Gerechtsdeurwaarders zelf zien dat anders. Ze zijn de spil in de schuldenproblematiek, en juist die rol moet meer op de kaart worden gezet. Dat valt op te maken uit de inbreng die de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) heeft gestuurd naar de leden van de vaste Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Die inbreng was bedoeld voor het Algemeen Overleg Armoede – en Schuldenbeleid dat op 1 februari 2024 plaatsvond.
Onbetaalde rekeningen
“Armoede en schulden zijn ons dagelijks werk”, aldus de KBvG. Gerechtsdeurwaarders leggen jaarlijks bijna twee miljoen huisbezoeken af, bijvoorbeeld om dagvaardingen te overhandigen. En dan zien zij vaak als eerste welke gezinnen in de knel raken door onbetaalde rekeningen. Dat heeft al geleid tot aanpassingen van de regels, op initiatief van de KBvG: bij een beslaglegging mag de schuldenaar zijn computer houden, want die is cruciaal voor het levensonderhoud. Ook werd op aandringen van gerechtsdeurwaarders het bestaansminimum beter geborgd door een andere berekening van de beslagvrije voet.
Masterclass
Voor (nieuwe) Kamerleden die onvoldoende op de hoogte zijn van het werk van de gerechtsdeurwaarders, organiseert de KBvG een masterclass (28 februari) van anderhalf uur. Dan komen ook de ‘beleidsuitdagingen’ aan de orde, maatregelen die noodzakelijk zijn om te voorkomen dat schulden onnodig hoog oplopen. Daarbij wordt het rapport Schulden klein houden en perspectief bieden nog een doorgenomen. Daarin wordt voorgesteld de gerechtsdeurwaarder de rol van ‘triagist’ van de problematische schulden te geven: gerechtsdeurwaarders hebben vroegtijdig inzicht in oplopende problemen en kunnen tijdige doorverwijzing naar goede hulp organiseren, dat helpt bij het voorkomen van grotere problemen.
Sociaal tarief
Daarnaast willen de gerechtsdeurwaarders een ‘sociaal tarief’ voor werk dat zij in dergelijke gevallen verrichten. Nu wordt de gerechtsdeurwaarder alleen betaald voor het uitvoeren van vaak repressieve ambtshandelingen als beslagleggen en executieverkoop. Met een wettelijke vergoeding voor preventieve werkzaamheden kunnen zij een prikkel inbouwen die gericht is op minnelijke oplossingen. Daarbij zouden zij wel graag realtime toegang hebben tot bijvoorbeeld bankgegevens van schuldenaren en deze informatie veilig kunnen uitwisselen. “Als de gerechtsdeurwaarder inzicht heeft in alle inkomsten en tegoeden van een schuldenaar, kan snel worden bepaald of en zo ja hoe snel schuldenaren kunnen betalen. Dat creëert rust voor mensen die niet of moeilijk kunnen aflossen.”
Kwaliteitsfonds
De KBvG heeft op dit terrein al initiatieven genomen, benadrukt de KBvG: het Digitaal Beslagregister, de Schuldenwijzer en de Verwijsindex Schuldhulpverlening. Ook is de KBvG nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet. Maar er zou meer moeten, aldus de gerechtsdeurwaarders: nodig is een Kwaliteitsfonds Gerechtsdeurwaarders, waaruit onder andere IT-applicaties kunnen worden ontwikkeld ten behoeve van het algemeen maatschappelijk belang in de aanpak van armoede en schulden.
