Nederlanders krijgen regelmatig de kans stukjes grond te kopen, door het hele land heen. Het addertje onder het gras: er mag niet op worden gebouwd. De lappen zijn dus slechts bestemd voor landbouw, en volgens de gemeenten zal dat niet veranderen. Tot nu toe is het maar een enkele keer gebeurd. Sterker nog, kopers besteden er steeds meer geld aan. Terwijl de prijs per vierkante meter ooit een paar euro was, is deze in 2023 vertienvoudigd en zit nu rond 55 euro volgens de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie. Maar grondeigenaars, of juist dubieuze bedrijven, stoppen daar niet en eisen nog hogere prijzen.
Het lijkt erop dat de verkoop van de zogenoemde speculatieve grond op het randje van de wet balanceert. Aan de ene kant weten kopers wat er aangeboden wordt; die grond bestaat toch wel en de handelaars geven zelfs ‘waarschuwingen’. Ze zeggen dat de transactie uiteindelijk op eigen risico van de koper is. Maar aan de andere kant worden er loze beloften gedaan. Dat blijkt uit een recente uitspraak van een Noord-Hollandse rechter. De handelaars benaderen steeds opnieuw (tien)duizenden Nederlanders en benadrukken het feit van ‘toekomstige bouwprojecten’. Nog een stapje verder: ze suggereren dat het beleggen in grond een hoog rendement oplevert. Alsof dat nog niet genoeg was, bezoeken ze oudere mensen en profiteren van hun zwakheden. Want vastgoed is de beste investering die er is, toch?
Amsterdam is uiteraard een uitschieter met haar prijzen per vierkante meter. Misschien juist daarom heeft de Amsterdamse gemeente besloten een bord neer te zetten met daarop ‘Let op! Grondspeculatie in stadsdeel Noord’. Maar is dat genoeg?
De juridische oplossing die enige veiligheid biedt, is hard nodig, maar daar kom je niet zo makkelijk aan. Het speculeren met grond is eigenlijk wel toegestaan, omdat het niet in strijd is met de wet. Hoewel politici al jaren bezig zijn met deze kwestie, is er meer onderzoek naar nodig. Daar moeten verschillende stakeholders, zoals juristen, gemeenten en notarissen, gezamenlijk aan werken. Die laatste groep speelt hier een bijzondere rol. Notarissen kunnen namelijk controleren of het perceel bij de Wet op het financieel toezicht past als een beleggingsobject. Maar tegelijkertijd kunnen ze ook aansprakelijk worden gesteld – zelfs sneller dan de handelaars.
De kans dat er op de grond gebouwd mag worden, is heel klein. De aankoop is dus op eigen risico. Juist, zou men kunnen zegen – net als bij gokspelletjes. Maar met dit verschil dat je daar zelden een paar ton aan uitgeeft.
