Het maatschappelijk klimaat is verhard. Verrechtst. In strafzaken worden op allerlei manieren belangen van individuen ondergeschikt gemaakt aan de zo langzamerhand onevenredige roep en hang naar een illusoire veiligheid. Want dat is waar onze overheid al jaren, eigenlijk sinds Pim Fortuyn op hamert; veiligheid. Het ministerie van Justitie bestaat zelfs niet meer. We hebben een ministerie van Veiligheid. En soms als je cynisch wilt zijn kan je je afvragen of de overheid wel echt is. Meent men wat men zegt? Als de overheid heel hard roept dat ze meer oog wil hebben voor de belangen van slachtoffers is dat dan echt of geldt dat alleen als het Justitie uitkomt?
Sinds januari 2011 geldt er een nieuwe wet op grond waarvan slachtoffers en nabestaanden meer rechten hebben. Onder ander wil de wet dat slachtoffers en nabestaanden meer echt hebben op inzage en afgifte van dossiers. Dat klinkt dus goed. Hoe is de praktijk?
Op dit moment behandelt ons kantoor een aantal zaken waarbij slachtoffers en/of nabestaanden met onduidelijkheden zitten over de vermissing of dood van een geliefde.
De zaak van Wim Quak betreft de vermissing van een scheepskok. Op 21 juni 1991 verdween hij van een schip op volle zee. Onderzoek van de oud rechercheur Dick Gosewehr en de jourmaliste van de Telegraaf, Jolande Van Der Graaf maakte duidelijk dat t helemaal niet uit te sluiten is dat er sprake is van een misdrijf in verband met een mogelijk drugstransport. De familie van Quak wilde de boel tot op de bodem laten uitzoeken maar justitie weigerde aanvankelijk het dossier af te staan. Openlijk werd toegegeven dat zulks mede was ingegeven door de kritische houding van Gosewehr en Van Der Graaf. Pas na lang procederen werd justitie door de rechter gedwongen tot afgifte van het dossier.
Op 5 november 2011 stond er een uitgebreid stuk in de Telegraaf over de dood van Michiel Gijzemijter. Het onderzoek door de politie naar zijn overlijden lijkt uiterst knullig en onprofessioneel te zijn gedaan. Onderzoek van Gosewehr, Van Der Graaf en een niet aan justitie verbonden pathaloog maakt gehakt van de conclusie van Justitie dat er geen sprake zou zijn geweest van een misdrijf. Hoewel familie-leden wel het dossier deels mochten inzien heeft men nog altijd geen dossier ontvangen.
Op 29 mei1990 verdween Maarten Geurts. Zijn moeder is op leeftijd maar vond nog altijd geen rust. Nog altijd is immers niet duidelijk wat er met haar geliefde zoon is gebeurd. En zij wil alles gedaan hebben om dat te doen onderzoeken. Ze wil zien wat justitie heeft gedaan om te onderzoeken. En wie weet, wil ze zelf onderzoek laten doen. Klinkt allemaal niet vreemd, nietwaar? Maar Justitie ligt dwars. Men wil t dossier niet laten inzien. Men wil t dossier niet afgeven.
Het onderzoek naar de dood van Marianne Vaatstra heeft nog niet tot de oplossing geleid. En haar vader kan geen rust vinden. Hij zal niet opgeven. Hij wil precies weten wat jusitie heeft gedaan. En mogelijk wil hij zelf onderzoek laten verrichten. Klinkt allemaal niet vreemd, nietwaar? Maar Justitie ligt dwars. Men wil t dossier niet laten inzien. Men wil t dossier niet afgeven.
Eerder dit jaar is een Zwolse rechter veroordeeld wegens de schending van zijn ambtsgeheim. Het slachtoffer van dit strafbare feit stelt als gevolg hiervan schade te hebben geleden. Hij wil een civiele claim voorbereiden. Hij heeft dus het strafrechterlijke dossier nodig. Klinkt allemaal niet vreemd, nietwaar? Maar Justitie ligt dwars. Men wil t dossier niet laten inzien. Men wil t dossier niet afgeven.
Hoort u ook de repeterende plaat? Ik kan zo nog wel even doorgaan maar ik vermoed dat het plaatje wel een beetje kleur begint krijgen. Ik wil niet cynisch zijn, maar als ik zo de zaken eens op een rij zet begin ik te geloven dat de wil bij Justitie, de wil bij onze beschermheer, de overheid, om slachtoffers en nabestaanden meer rechten geven eerder begrensd is dan we zouden moeten willen. De houding van Justitie is niet open en transparant. Men wil wel maar niet ten koste van het risico dat fouten worden bloot gelegd. Een voetbaltrainer leert zijn spelers dat ze fouten moeten maken. Daar worden ze beter van. Iedereen maakt fouten. Ook Justitie. Dat is niet anders. Het hoort er bij. Het is niet te voorkomen maar geef het toe. Wees er open en transparant over en leer ervan. Justitie lijkt heden ten dage panisch te zijn voor negatieve pers. Justitie heeft domweg niet de ballen om met de billen bloot te gaan en fouten toe te geven.
Er moet meer ruimte komen voor particuliere opsporing. Op die manier ontstaat er meer concurrentie en ontstaan er meer mogelijkheden om het werk van Justitie te controleren, hetgeen geen overbodige luxe lijkt. Uiteraard moeten er goede waarborgen zijn voor de kwaliteit terzake en de mogelijkheden voor verdachten om de vruchten daarvan ten volle te toetsen zoals men ook zou moeten kunnen doen met de vruchten van het onderzoek van Justitie. Er moet veel gebeuren, maar het eenvoudigste zou het zijn als de overheid gewoon doet wat ze predikt. Dat ze daadwerkelijk meer oog heeft voor slachtoffers en nabestaanden door hen eerder inzage en afgifte van dossiers te verstrekken. Precies zoals de wetgever had bedacht.
