Na jarenlang uitstel trad de Omgevingswet op 1 januari van dit jaar dan eindelijk toch in werking. Twee dagen later was de eerste uitspraak over het Omgevingswetovergangsrecht er al. De eer ging naar de rechtbank Midden-Nederland. De rechter bevestigde in een zaak over het kappen van bomen in Rhenen dat omgevingsvergunningaanvragen die vóór 1 januari 2024 zijn ingediend volgens het overgangsrecht van de Invoeringswet Omgevingswet nog volgens het oude recht worden afgehandeld.
Inmiddels zijn al heel wat uitspraken over het overgangsrecht gevolgd. Juristen van Catch Legal, dat zich met omgevingsrecht bezighoudt, houden de stand bij. Ze telden tot eind februari 286 uitspraken op het gebied van de Omgevingswet.
Aaneengesloten bomenrij
De eerste inhoudelijke beoordeling op basis van de Omgevingswet is afkomstig van de rechtbank Oost-Brabant. Het ging in deze zaak om de door het college van B&W van Meijerijstad verleende vergunning voor het kappen van drie eiken in Schijndel. Deze moeten wijken voor de aanleg van toegangswegen naar nog te bouwen flexwoningen.
Volgens omwonenden vormen de drie eiken tezamen met andere bomen “een prachtige aaneengesloten bomenrij”, die wordt aangetast door kap. Ze hebben kritiek op de door het college gemaakte belangenafweging en stellen dat geen rekening is gehouden met het belang van de natuur. Ze stappen naar de rechter, maar krijgen nul op het rekest.
Maatschappelijk belang
Het college mocht het maatschappelijk belang van de urgente behoefte aan woningen voor ontheemden zwaarder laten wegen, oordeelt de voorzieningenrechter. Ook vindt hij is dat het college voldoende onderzoek heeft gedaan naar nesten in de drie eiken. En gelet op de controle die vergunninghouder nog moet uitvoeren voordat daadwerkelijk tot het kappen van de drie eiken kan worden overgegaan, ziet de rechter “op dit moment geen aanleiding voor het schorsen van de omgevingsvergunning”.
Nieuwe registratie
Rechter van dienst was bestuursrechter Maarten Verhoeven, tevens voorzitter van de projectgroep Omgevingswet van de Rechtspraak. Op LinkedIn meldt hij dat Omgevingswetzaken op een nieuwe manier worden geregistreerd in het systeem van de Rechtspraak. Hierdoor is het makkelijker bij te houden hoeveel zaken er onder het nieuwe recht binnenkomen en waarover ze gaan. Het nummer van de zaak over de Schijndelse eiken bijvoorbeeld is SHE 24/918 OMW/ALG/OPA. OMW staat voor Omgevingswet; ALG (Algemeen) is een van vier zaaksoorten (de anderen zijn Handhaving, Schade en Onteigening) en OPA (omgevingsplanactiviteit) is een van de vier subrubrieken in Algemeen, naast Milieu, Natuur en Water.
Belangrijke rechtsvormende uitspraken krijgen in de publicatietekst het woord ‘attendering’ mee, en als rechtbanken in het nieuwe recht afwijken van elkaars uitleg van de wet, wordt dit gewaarmerkt met ‘divergentie’.
Verhoeven meldt ook dat de rechtbanken hebben afgesproken dat alle bestuursrechtelijke uitspraken onder het nieuwe recht op rechtspraak.nl worden gepubliceerd.
