‘KEI is niet een grote flop’

Delen:

Foto: Shutterstock

De digitalisering van de rechtspraak een grote flop? Volgens ICT-leveranciers valt dat mee. Ook in de advocatuur is lang niet iedereen negatief. “De problemen zijn serieus, maar veel loopt al goed.”

De kritiek op de Raad voor de rechtspraak is niet van de lucht sinds deze aankondigde de koers voor de digitalisering van de rechtspraak drastisch te wijzigen. Die beslissing volgde op onderzoek van een externe commissie, die daarin concludeerde dat de complexiteit van het programma, varend onder vlag Kwaliteit en Innovatie (KEI), was onderschat.

De doelstellingen werden teruggeschroefd: niet langer ligt de focus op volledige automatisering, maar enkel op de digitale toegankelijkheid voor rechtzoekenden en professionals. Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) gaf echter aan het onverantwoord te vinden “om op de nu voorgestane wijze door te gaan” en zette het project op ‘on hold’.

Inmiddels wordt het project te ambitieus genoemd, het falen ervan voorspelbaar. Vooral de opgelopen rekening van het project wordt vaak genoemd. De kosten voor het programma werden in 2012 geschat op 7 miljoen euro. Onderhand heeft al bijna 220 miljoen euro gekost, waarvan zo’n 100 miljoen voor IT-ontwikkeling.

Maar het ligt een stuk genuanceerder, zeggen de leveranciers van de software voor het procederen en advocaten die reeds digitaal geprocedeerd hebben. Beide partijen zien graag dat de digitalisering verder wordt ontwikkeld. Vanuit de Nederlandse Orde van Advocaten werd vorige week een brief gestuurd aan de Kamer, waarin werd aangedrongen de visie van advocaten mee te nemen in de toekomstige besluitvorming.

Alexander Hijmering: Advocaten staan: De problemen zijn serieus, maar veel loopt al goed

“Men doet alsof KEI helemaal geflopt is en we opnieuw moeten beginnen, maar dat is allerminst waar. De problemen zijn serieus, maar veel loopt al goed,” zegt Alexander Hijmering van Silex, een samenwerkingsverband van twintig advocatenkantoren in het digitaliseringsproces. Ja, er zijn problemen, daar laat hij geen misverstanden over bestaan. Maar die liggen inmiddels niet meer zozeer bij het aanleveren van documenten tussen de rechtbank en advocatenkantoren, maar bij het interne systeem van de rechtbank. “Er is technisch al veel goed gegaan, en van wat er is gerealiseerd is er veel bruikbaar. Advocatenkantoren  staan te springen om Civiel 1.0 in heel Nederland uit te rollen.”

Sinds de start van KEI in 2014 is een aantal rechtsgebieden gedigitaliseerd. Zo is het toezicht van de rechters op professionele bewindvoerders volledig digitaal. Ook in het strafrecht gaat 95 procent van de zaken bij politierechters digitaal. Waar het misging was bij de digitalisering van het civiel recht. In 2017 zou dit rechtsgebied in vijf fases volledig worden gedigitaliseerd. Maar het project is blijven steken voor de eerste stap voltooid was.

De rechtbanken Gelderland en Midden-Nederland werken sinds november 2016 mee aan een pilot. Daar is de eerste fase, Civiel 1.0 in de wandelgangen, sindsdien in werking. In deze twee arrondissementen is het verplicht om digitaal te procederen in civiele handelsvorderingen met een belang vanaf € 25.000.

Volgens Hijmering is in totaal 75 procent van de grote advocatenkantoren aangesloten middels een van de aansluitpunten, die het systeem van de rechtspraak direct koppelen aan de eigen systemen van de kantoren. Andere advocaten kunnen digitaal procederen via de website van de rechtspraak. Op dit moment zijn er vijf leveranciers met een werkend aansluitpunt naar de Rechtspraak: Lexxyn Groep, Armarium, Topicus, In eerste aanleg en Basenet. Vooral kleine kantoren werken via rechtspraak.nl.

“Dat komt neer op 26 procent van alle advocaten, die via een aansluitpunt digitaal kunnen procederen,” zegt Lennon Wiarda van leverancier In eerste aanleg. Dat er 220 miljoen euro zou zijn weggegooid noemt hij “pertinent niet waar.”

Een vergelijkbaar geluid komt uit de hoek van advocatenkantoren die reeds digitaal geprocedeerd hebben. Door grote kantoren, maar ook door eenpitters die via rechtspraak.nl procederen, wordt van een mislukt project niet gesproken. In tegendeel: er wordt uitgekeken naar een uitbreiding van de pilot.

Mark Jansen: Je kunt al spreken van winst wat efficiency betreft.

Een kantoor waar veel civiele handelsvorderingen digitaal worden verricht is Dirkzwager advocaten & notarissen. Via aansluitpunt Instrumenti lopen momenteel zo’n dertig zaken. “We zijn wel een grootgebruiker wat digitaal procederen betreft,” zegt Mark Jansen, kennismanager van het advocatenkantoor. “Er wordt natuurlijk veel gezegd over de digitalisering, maar als je kijkt naar onze kant van de zaak dan loopt het allemaal wel. Dan bedoel ik niet dat het zonder hobbels gaat, maar daar waar we problemen tegenkomen, kunnen we die ook direct oplossen. De communicatie met de rechtspraak verloopt ook goed.”

Stoppen met digitalisering is volgens hem dan ook geen optie. “We hebben veel investeringen gedaan, en mensen opgeleid. Maar los daarvan: als je dit vergelijkt met vroeger, kun je al spreken van winst wat efficiency betreft. Toen moest je processtukken in negenvoud op papier afdrukken en laten versturen door koeriers. Dat gaat nu allemaal met een druk op de knop.”

Peter Peerbolte, ICT-manager van Van Veen Advocaten in Ede noemt beweringen dat de digitalisering geheel gefaald zou hebben ‘je reinste nonsens.’ “We zijn niet enthousiast over de manier waarop de Rechtspraak het heeft aangepakt, en dat de advocatuur helemaal niet bij het proces werd betrokken. Maar als je kijkt wat er bereikt is, gaan we de goede kant op.”

Peter Peerbolte: Het maakt het werk een stuk makkelijker.

Het middelgrote kantoor, waar Peerbolte advocaten ondersteunt met het gebruik van de software voor digitaal procederen, moet vanwege zijn ligging in Gelderland al vaak digitaal te werk. “Het maakt het werk een stuk makkelijker. Natuurlijk is het nog nieuw. Daarbovenop waren toevallig de eerste zaken die wij digitaal moesten doen complexer dan gebruikelijk. Daar moesten we even doorheen.”

Ook sommige kleine advocatenkantoren hebben al een aansluitpunt, zoals Schravenmade Advocaten in Maarsen. Het kantoor telt in totaal zes advocaten, en besloot een aansluitpunt te nemen. Inmiddels heeft het kantoor vijf zaken digitaal gedaan. Martijn Schravenmade: “We kozen een aansluitpunt voor het gebruiksgemak, maar ook omdat we digitalisering onontkoombaar achten. De advocatuur staat er niet om bekend dat ze zich zo snel aanpasten, door meteen vol mee te gaan hopen we ons te kunnen onderscheiden.”

Andere kleine kantoren en eenmanszaken doen het zonder aansluitpunt, en maken gebruik van rechtspraak.nl, als zij digitaal moeten werken. Remco Smith van Fundament Advocatuur in Rotterdam zegt “in zijn algemeenheid positief” te zijn over de wijze waarop hij twee zaken met deze goedkopere interface heeft afgehandeld. “Het is heel prettig om er niet meer voor te hoeven zorgen dat de processtukken in papiervorm ergens een dag van te voren moeten zijn. Dat er geen fax meer verstuurd hoeft te worden, heeft ook een meerwaarde. Toen ik een fout maakte bij het invoeren van de processtukken, gaf het programma dat meteen aan. Dat werkt heel plezierig.”

Ook hij ziet een uitbreiding van Civiel 1.0 over heel Nederland zitten, al moeten daarvoor de startproblemen wel opgelost zijn. “Zoals altijd bij dit soort digitale processen, zijn er wat kinderziektes. Daar is het ook een pilot voor. Zo kon je eerst maar een bestand tegelijk uploaden, en kon je niet een heel dossier in één keer downloaden. Overigens zijn beide problemen inmiddels opgelost.”

De Kamer praat woensdag met Dekker over de digitalisering van de rechtspraak. Als het aan Jansen van Dirkzwager ligt, is er maar één koers: vooruit. “Alle partijen moeten samen komen om de pilot te evalueren. Als er nog te weinig steun is om landelijk te gaan, moet dan zou de volgende stap uitbreiding naar een ander arrondissement kunnen zijn. Het is uitgesloten dat we er niet mee doorgaan.”

Lees meer over:

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven