Marly Buwalda is junior associate bij VanEps Kunneman VanDoorne op Bonaire. “Werken op de Cariben is op verschillende vlakken wel even anders dan in Nederland. Het Caribisch-Nederlands recht associeerde ik evenwel altijd met het Nederlands recht. Maar dat moet ik toch wat nuanceren.”
“VanEps Kunneman VanDoorne zou in Nederland met 35 advocaten een middelgroot kantoor zijn. Alleen dekken wij met 35 advocaten maar liefst vier jurisdicties. Aruba, Curaçao, St. Maarten en de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba). En dan hebben we ook nog te maken met Antilliaans recht en Nederlands Recht.
Aruba is sinds 1986 een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden en kent een eigen rechtssysteem. Op 10-10-2010 (makkelijk te onthouden) werden de Nederlandse Antillen opgeheven en werden St. Maarten en Curaçao ook landen binnen het Koninkrijk. Het Antilliaanse recht was niet langer geldig en deze landen kregen ook allebei hun eigen rechtssysteem. Bonaire, Sint Eustatius en Saba werden openbare lichamen, een soort bijzondere gemeenten, samen de BES. Het BES-recht is één rechtssysteem, met een paar eiland-specifieke regelingen. Vers begonnen op Bonaire heb ik al te maken gekregen met drie jurisdicties.
De wetten (of zoals ze buiten de BES heten: landsverordeningen) in de Caribische jurisdicties zijn opgesteld in het Nederlands en in veel aspecten gebaseerd op, of overgenomen uit, het Nederlands recht. Dit is precies wat het tricky maakt. Recht dat lijkt op Nederlands recht is niet hetzelfde als Nederlands recht. Je moet een bepaling interpreteren in de lokale context.
Wie bijvoorbeeld wel eens de rijdende rechter kijkt, zal bekend zijn met het principe bevrijdende verjaring. Iemand die twintig jaar een stuk grond gebruikt en bezit, wordt eigenaar van die grond (ook al zijn je buren het daar niet mee eens). De wettekst waarop deze rechtsregel is gebaseerd, staat ook in het Burgerlijk Wetboek BES. Echter wordt deze nauwelijks toegepast. In de Cariben zijn veel stukken land in het verleden aan een familie toebedeeld en het land wordt al jaren door familieleden gebruikt. Wat precies van wie is luistert niet zo nauw en bevrijdende verjaring past dan ook vaak niet in deze lokale context.
Jurisprudentie moet ook worden geïnterpreteerd. Ieder zichzelf respecterend jurist zal www.rechtspraak.nl kennen en daar het kopje ‘andere instanties binnen het Koninkrijk’ misschien hebben gezien. Dat zijn ‘onze’ gepubliceerde zaken. Als je op rechtspraak zoekt naar ‘onrechtmatige daad’ krijg je bij de Caribische instanties 356 uitspraken. Dezelfde zoekterm leidt tot 17.881 gevonden uitspraken bij Nederlandse instanties. Er worden simpelweg minder uitspraken gepubliceerd. Heb je dus jurisprudentie nodig voor een zaak, dan baseer je je vaak op Nederlandse jurisprudentie. Je moet hierdoor jurisprudentie preciezer lezen. Is de wettekst wel hetzelfde? Werkt deze norm wel 1 op 1 in de lokale context?
Dit maakt werken op de Cariben uitdagend. Je kunt als advocaat veel betekenen voor je cliënt, omdat hier minder vastligt. Je hebt meer ruimte om je eigen weg te beredeneren, want Nederlandse jurisprudentie wordt niet per definitie gevolgd. Open normen zijn niet altijd eerder ingevuld. Minder platgelopen paden en meer oerwoud dus. In deze regio is dat ook wel zo passend.”
Marly Buwalda is junior associate bij VanEps Kunneman VanDoorne op Bonaire. Voor Mr. Studenten vertelt ze in een maandelijkse reeks hoe het is om te werken op de Cariben.
Lees ook: Marly Buwalda (VanEps) heeft de normale gang van zaken gehackt
