De maximumstraf op moord verhogen van dertig naar veertig jaar? Het is juridisch mogelijk, maar er kleven zoveel wetstechnische bezwaren aan dat het beter is om ervan af te zien. Dat is de conclusie van het rapport dat de juridische faculteit van de Erasmus Universiteit heeft uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Afbreuk aan systematiek
Om het strafmaximum te verhogen van dertig naar veertig jaar moet niet alleen artikel 289 van het Wetboek van Strafrecht worden veranderd. Daarvoor is een grotere wetgevingsoperatie nodig. Zonder onderbouwing van de noodzaak en beschouwing van de wetssystematische gevolgen en vereisten is de verhoging niet verantwoord, schrijven de onderzoekers. Uit het onderzoek blijkt ook dat de verhoging afbreuk zou doen aan de systematiek van de boeken 1 en 2 van het Wetboek van Strafrecht.
Ook blijkt dat rechters en officieren van justitie geen behoefte hebben aan verhoging van het strafmaximum, noch vanuit de straftoemeting, noch vanuit de strafmaatoverwegingen.
Van twintig naar dertig
De maximumstraf voor moord werd in 2006 al verhoogd van twintig naar dertig jaar. In de periode werden in Nederland 345 mensen veroordeeld voor moord. De kwalificaties in deze zaken en ook de vrijheidsbenemende sancties in deze zaken lopen zodanig uiteen dat een goed overzicht daarvan niet te geven is.
Wel is duidelijk dat rechters sinds 2006 wel degelijk gebruik maken van de mogelijkheid om voor moord (en voor gekwalificeerde doodslag) dertig jaar cel of levenslang op te leggen. Ze deden dat in acht onherroepelijke zaken, waarbij een keer dertig jaar werd opgelegd, een keer dertig jaar met tbs en zes keer levenslang. De onherroepelijke veroordeling meegerekend zien we dat dertig jaar of levenslang meestal worden opgelegd als naast de moord ook sprake is van andere ernstige delicten. Slechts in drie gevallen leidde een ‘kale’ moord tot dertig jaar of levenslang.
Toekomstbestendig
Het verzoek aan het WODC komt uit de koker van toenmalig staatssecretaris Klaas Dijkhoff die de levenslange gevangenisstraf ‘toekomstbestendig’ wilde maken. Dijkhoff wilde ook een onderzoek naar de verhoging van de maximumstraf voor moord.
