Sinds 1 april 2010 geldt een nieuwe piketregeling. Dit allemaal naar aanleiding van uitspraken van het Europese hof, zoals de Saldus-zaak. Uit de arresten van het Europese hof valt af te leiden dat verdachten onder andere recht hebben op bijstand van raadslieden tijdens politieverhoren. Toch enigszins marginaal begint dat besef ook bij Nederlandse rechters te landen. Marginaal want ten aanzien van verdachten die volwassen zijn vindt de Nederlandse rechter dat die hooguit een consultatierecht hebben voordat ze verhoord worden. Voor minderjarigen zijn de Nederlandse magistraten iets ruimhartiger.
In ieder geval is het zo dat er, voordat de recherche met verhoren begint, de mogelijkheid moet zijn dat een verdachte contact heeft met zijn advocaat. Dat betekent dat advocaten sneller dan voorheen moeten reageren wanneer iemand is aangehouden. Uiteindelijk is sedert deze maand een nieuwe piketregeling in het leven geroepen.
Piketmeldingen worden nu per sms gedaan. Van de advocaat wordt dan verwacht dat hij binnen een half uur op de website van de piketcentrale inlogt door het invoeren van een code waarna de benodigde informatie wordt verstrekt.
Men heeft in enige mate begrepen dat dat lastig kan zijn, zodat een advocaat voor maximaal 4 uur een waarnemer mag inschakelen. Alsdan wordt het telefoonnummer van de waarnemer doorgegeven.
Onder het oude regime mocht een advocaat ook reservenummers hebben. Dat kan niet meer. Kennelijk wil de Raad voor Rechtsbijstand niet de kosten dragen om naar 2 nummers te sms-en. Zonder overleg wordt van advocaten wel verwacht dat allerlei kosten worden gemaakt zoals het aanschaffen van gsm toestellen met internetmogelijkheden en internetabonnementen.
Is het redelijk dat advocaten binnen een half uur moeten reageren? Nee, het lijkt uiterst onredelijk als hier strikt mee wordt omgegaan. Er zijn al gevallen bekend van advocaten die een sms te laat ontvangen. Kennelijk stuurt niet iedere provider altijd een bericht meteen door. Een advocaat die binnen een kwartier na ontvangst van de sms inlogde was te laat omdat de piketcentrale de sms langer geleden had verstuurd. De advocaat was de zaak kwijt en de verdachte kreeg niet zijn voorkeursadvocaat.
En kan wel worden verwacht dat je altijd binnen een half uur inlogt of dat je voor ieder wissewasje een vervanger regelt? Wat als je nu gewoon onder de douche staat, een keer lang naar het toilet moet of domweg een half uur een belangrijk telefoongesprek voert? Dit, vooral de laatste 2 voorbeelden, zijn zaken die je niet altijd in tijd kan plannen. Ben je dan als advocaat je zaken kwijt? Krijg je als verdachte dan geen voorkeursadvocaat? Het lijkt er wel op.
Zelfs voor kantoren met meerdere advocaten is vervanging niet altijd eenvoudig te regelen, maar voor éénpitters moet het helemaal een drama zijn.
Maar goed laten we er vanuit gaan dat vervanging geregeld is. Gaat dit dan soepel? De afgelopen week had ik een aantal zittingen. De 1e keer wilde ik mijn vervanging regelen. Dat moet ook via de site van de piketcentrale. Ik was op de rechtbank en gebruikte dus mijn telefoon om naar de site te surfen. Op de site moest ik mijn eigen nummer invoeren en daarna zou ik een code krijgen. Alleen werd die ook per sms verstuurd. Ik moest dus weer het internet verlaten om mijn inbox van mijn gsm te bekijken om vervolgens weer te internetten. Daar aangekomen werd weer mijn eigen nummer verlangd en kreeg ik weer een sms met een nieuwe code. Enigszins rood aangelopen vroeg ik me af of ik mijn telefoon zou laten stuiteren, maar ik vroeg uiteindelijk via de telefoon mijn secretaresse om vanachter het bureau op kantoor mijn vervanger maar aan te melden via de website. Mijn secretaresse moest mij natuurlijk wel weer vragen wat de code was die ik op mijn gsm kreeg.
Uiteindelijk leidde het avontuur ertoe dat ik voor 4 uur vervanging had geregeld. Ik was echter eerder klaar. Het afmelden van mijn vervanger bleek niet te kunnen. De medewerkers van de piketcentrale hadden overigens ook geen idee hoe dat dan wel zou moeten en wie het wel wist wisten ze ook niet.
Wat was er overigens gebeurd als mijn zitting langer duurde dan 4 uur? Of wat te doen als je klanten bezoekt, bijvoorbeeld in het hvb of een tbs-kliniek en als dat bezoek “gewoon” een hele middag in beslag neemt? Waarom mag je je in godsnaam maximaal 4 uur laten vervangen? Ook als je eigenlijk meer tijd nodig hebt dan 4 uur kan je klanten kwijt raken en kunnen verdachten hun gewenste advocaten mislopen.
De nu gesignaleerde problemen zijn zomaar een eerste greep. Er zullen nog meer volgen. En dan heb ik het nog niet eens over de werkelijk schandalige vergoedingen, of zijn het fooien, die worden verstrekt voor de extra bijstand zoals het bijwonen van verhoren van minderjarigen of het verlenen van het eerste “salduzconsult”, maar laat ik, om te voorkomen dat ik weer rood aanloop, niet nu ook daarover beginnen.
Overigens heeft het me verbaasd dat ik niemand heb horen klagen. Advocaten laten zich als makke schapen leiden.
