De Staatscommissie rechtsstaat ging eind vorig jaar van start om het functioneren van de drie staatsmachten (wetgevende, rechtsprekende en uitvoerende) te onderzoeken, zowel afzonderlijk als in hun onderlinge samenwerking. Belangrijke aandachtspunten zijn goede bescherming van burgers tegen overheidsbesluiten en effectieve rechtsbescherming.
Ter inspiratie en voor een gedegen analyse heeft de commissie breed advies ingewonnen. Bijna vijftig brieven ontving zij al: van organisaties zoals de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak en de Raad voor de rechtspraak, maar bijvoorbeeld ook van voormalig ‘onderkoning’ Herman Tjeenk Willink. Nu schaart ook de KNB zich bij de adviseurs.
Toegang tot notariaat
Onder meer wijst de KNB op het belang van toegang tot het notarieel recht voor iedereen, “zowel fysiek als digitaal.” Het notariaat gaat daarmee aan de slag door onder meer extra uitleg te geven aan mensen met beperkte Nederlandse spreekvaardigheid, laaggeletterden en licht verstandelijk beperkten. Daarbij zou het helpen, zo oppert de beroepsorganisatie, wanneer de notariële dienstverlening onder de rechtsbijstand zou vallen.
Grijze lijst
Ook wil de KNB een ‘grijze lijst’ introduceren. Daarop zouden cliënten moeten worden geregistreerd wanneer zij door een notaris zijn afgewezen wegens risico’s op witwassen en terrorismefinanciering. Nu kan een cliënt na afwijzing eenvoudigweg bij een volgende notaris aankloppen; de lijst moet dit voorkomen. Verder wil de KNB de consumentenbescherming ten aanzien van vastgoed verbeteren door de notaris vroegtijdig in het koopproces te betrekken, en analoge toegang tot het notariaat onverkort handhaven – terwijl het digitale passeren van akten wel wordt toegejuicht.
Bont gezelschap
De Staatscommissie rechtsstaat brengt naar verwachting haar rapport uit in 2024. Onder het voorzitterschap van staatsrechtgeleerde en rector magnificus te Utrecht Henk Kummeling, bestaat de commissie verder uit Eva González Pérez, Corissa Abdoeljamil, Kutsal Yesilkagit, Ernst Numann, Kees Vendrik, Fatma Çapkurt, Diantha Vliet en Marc Hertogh.
