Het OM geeft tekst en uitleg bij de beslissing. Het maakt duidelijk dat de actievoerders wel degelijk een strafbaar feit pleegden door te demonstreren op de Utrechtsebaan, terwijl de burgemeester dit had verboden op grond van de Wet openbare manifestaties (WOM). “Dit is echter een gering strafbaar feit”, verklaart de openbaar aanklager, en vervolging acht het daarom niet opportuun. De aanhoudingen hebben hun voornaamste doel bereikt met de beëindiging van de blokkade.
Wegens het ontbreken van een meerwaarde ziet het OM dus van strafvervolging af, althans in zoverre de arrestanten zich vreedzaam hebben opgesteld. Voor plegers van andere strafbare feiten tijdens de demonstratie – “zoals bekladding, vernieling, belediging, opruiing, verzet, verkeersgevaarlijk gedrag of geweld” – geldt dit nadrukkelijk niet.
Vreedzame demonstratie
Om geen misverstand te laten bestaan beantwoordt het OM zelf een aantal voor de hand liggende vragen. Nee, mensen mogen niet zomaar een snelweg blokkeren: dit is “op zichzelf gevaarlijk en verboden” en door op de verboden locatie te demonstreren wordt de WOM overtreden. Conform jurisprudentie is strafvervolging echter niet nodig, zolang er 1) sprake is van een vreedzame demonstratie, 2) geen sprake is van laakbaar gedrag en 3) de mate van overlast die de demonstratie veroorzaakt, beperkt is.
Verder verduidelijkt het OM waarom de meeste aanwezigen slechts voor de WOM-overtreding werden aangehouden en niet voor de daadwerkelijke wegversperring. Dat laatste gold slechts voor de eersten die de wet betraden: “iedereen die daarna komt, als de weg al buiten gebruik is, draagt in feite niet meer bij aan de gevaarzetting.” De 33 actievoerders die verderop de snelweg blokkeerden – waaronder een vader met minderjarig kind – werden aangehouden voor het creëren van een gevaarlijke verkeerssituatie, en voor belemmering van de waterwerper. De gekozen afhandeling heeft geen gevolgen voor toekomstige demonstraties.
Demonstrerende AG
Onder de demonstranten in Den Haag bevond zich ook Winfried Korver, advocaat-generaal bij het ressortsparket Den Bosch. Hij stond daar geheel op eigen titel wegens bezorgdheid om het gebrek aan politieke daadkracht op het klimaatdossier. De A12 betrad hij niet: “Ik kijk wel uit natuurlijk, ik ben op het Malieveld gebleven”, aldus Korver tegen het AD. Tijdens de A12-demonstratie van 28 januari baarde strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq opzien door zich te laten arresteren.
Ook in januari en maart organiseerde Extinction Rebellion demonstraties tegen ‘fossiele subsidies’ waarbij de A12 werd versperd. De in totaal circa 1.450 aanhoudingen leidden evenmin tot veel vervolgingen. Met ad-hocmaatregelen had de politie de verkeersveiligheid weten te garanderen, zegt het OM nu.
