Het verhaal van dit boek begint bij Sophie Lohman, ambtenaar bij het Rijksvastgoedbedrijf, die stuit op een manuscript in de spullen van de kennelijk zonder erfgenamen gestorven oud-rechter Roman Ronnes. (Het Rijksvastgoedbedrijf beheert nalatenschappen waarvan in eerste instantie geen erfgenamen bekend zijn, om daar dan naar op zoek te gaan.) Het is een verhaal dat Sophie raakt en waarvan zij vindt dat het verteld moet worden.
Het manuscript van de in 2017 overleden Roman voert ons veertig jaar terug in de tijd, toen hij nog een jonge Leidse rechtenstudent was en hij voor drie maanden vrijwilligerswerk ging doen in Israël, in de kibboets Tarvod. Met alle bijbehorende idealen, al moesten deze gaandeweg bijgesteld worden. Zo mooi als een besloten en zelfredzame agrarische gemeenschap in de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog zou kunnen zijn, zo weerbarstig was de praktijk. ‘Niets menselijks is ons vreemd’ gold ook hier. Jaloezie, intriges, taboes, spanningen en discriminatie – het kwam allemaal voor. Ons wordt ondertussen wel een prachtig verhaal in het bijpassende tijdsbeeld geschetst, tegen de politieke achtergronden van 1977, zowel in Nederland als in Israël.
In Tarvod komt Roman tot ontwikkeling en leert hij de dingen die je als adolescent hoort te leren. Hij ontmoet de Israëlische Noah en met hem beleeft hij een hartstochtelijke liefdesverhouding. In het geheim, tijdens hun werk samen op het land en ook buiten de kibboets, want Noah is getrouwd en dat geeft de nodige frictie.
Gedeeltelijk autobiografisch
Zeker zolang in het begin van het verhaal nog niet duidelijk is wie de hoofdpersoon is, zou je kunnen denken dat het de schrijver van het boek zelf is. Heel vreemd is dat niet, gegeven dat het een gedeeltelijk autobiografisch boek is en er duidelijke raakvlakken zijn tussen de hoofdpersoon en de schrijver Boris Dittrich, die zelf jurist is en in 1977 in kibboets Dovrat (Tarvod achterstevoren) heeft gewerkt.
Roman beschrijft zijn leven en liefde in 1977 achteraf, aan de hand van zijn dagboek van destijds en in de wetenschap dat hij stervende is. Het is een belangrijke en vormende periode in zijn leven geweest, die een ommekeer voor hem heeft betekend in meerdere opzichten.
Het verhaal eindigt bij zijn terugkeer in Nederland, maar Sophie Lohman wil weten hoe het de beide geliefden verder in hun leven is vergaan. Zij reist naar Israël voor het Eurovisie Songfestival (dat door Nederland gewonnen wordt) en maakt van de gelegenheid gebruik om naar Tarvod af te reizen en daar op zoek te gaan naar personen uit het vroegere leven van Roman. Ook hier geeft het tijdsbeeld een prachtig kader, waardoor het boek een mooie gelaagde structuur krijgt.
Wat ze hoort en ontdekt, brengt de nodige emoties bij haar boven, maar het geeft haar wel de gelegenheid ‘het verhaal af te maken’. Hoe dat gaat mag u zelf lezen in dit mooie boek, dat verrassende wendingen neemt.
Boris Dittrich, Terug naar Tarvod, Ambo|Anthos
Sterren = ***
+ = prettig leesbaar verhaal
– = jammer dat het fictie is, het voorwoord geeft een andere indruk
Annemarie Braakman-Ven is kandidaat-notaris bij Kroes & Partners Notarissen en Adviseurs te Ter Aar en Alphen aan den Rijn.
