Een systeem van forfaitaire tarieven voor proceskostenveroordelingen in IE-zaken is in beginsel toegestaan. Voorwaarde is wel dat de rechter de mogelijkheid heeft om rekening te houden met de specifieke kenmerken van de zaak én dat de tarieven waarborgen dat “een significant en passend deel van de redelijke kosten van de in het gelijk gestelde partij door de verliezende partij wordt gedragen”. Dit blijkt uit HvJ EU 28 juli 2016, United Video Properties / Telenet (ECLI:EU:C:2016:611).
In Nederland wordt de verliezer van een rechtszaak veroordeeld tot betaling van een forfaitair bedrag aan proceskosten volgens het zogenaamde liquidatietarief. Dat bedrag dekt bij lange na niet de daadwerkelijk gemaakte advocaatkosten. Tien jaar geleden is in IE-zaken echter overgeschakeld op veel hogere proceskostenveroordelingen, gebaseerd op de volledige daadwerkelijke gemaakte advocaatkosten. De gedachte was dat dit verplicht was op grond van artikel 14 van de Europese IE-Handhavingsrichtlijn uit 2004:
“De lidstaten dragen er zorg voor dat, als algemene regel, redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die de in het gelijk gestelde partij heeft gemaakt, door de verliezende partij zullen worden gedragen, tenzij de billijkheid zich daartegen verzet.”
De volledige proceskostenveroordelingen in IE-zaken lopen op tot tienduizenden en soms honderdduizenden euro’s, maar worden regelmatig door de rechter ook aanzienlijk gematigd. Partijen weten niet wat ze kunnen verwachten en er is veel discussie over. Mogelijk is er sprake van een ‘chilling effect’: zowel eisers als gedaagden durven niet meer te procederen vanwege de onzekerheid over de kosten. Sinds enkele jaren wordt er daarom gewerkt met ‘indicatietarieven’, van 6 tot 15 duizend euro voor een kort geding en 10 tot 25 duizend euro voor een bodemzaak bij de rechtbank. Deze bedragen zijn aanzienlijk hoger dan de liquidatietarieven. Ze dekken de werkelijke kosten meestal niet, maar vaak wel een aanzienlijk deel. Er kan van worden afgeweken.
Het is duidelijk dat dit systeem van indicatietarieven nu mag blijven bestaan. Het is te verwachten dat het consequenter zal worden toegepast.
(Meer informatie: zoek op ‘Indicatietarieven in IE-zaken’ van Rechtbanken, Gerechtshoven, resp. de Hoge Raad.)
