Soms moet een mens even mogen klagen. Bij deze dus. En bij voorbaat hulde aan alle strafadvocaten die dag en dagelijks cliënten moeten bezoeken bij locaties waar je niet gewoon op een deurbel drukt om binnen te komen.
Omdat ik geen strafzaken doe, komt het hooguit één keer per jaar voor dat ik een cliënt moet bezoeken in de Bijlmerbajes (in het kader van de BOPZ). Ik had gebeld om een afspraak te maken en op 1 april meldde ik mij om 12.30 uur voor de grote schuifdeuren van ondoorzichtig glas. Uit ervaring weet ik dat ze soms open gaan en soms niet. Er valt geen peil op te trekken wanneer de persoon aan de andere kant van de deur besluit om je wel of niet toe te laten. Deze keer gingen ze niet open. Ik liet mij niet uit het veld staan en ging een stukje verderop voor de deur staan waar personeel en chauffeurs zich kunnen melden. Deze ging wel open (dat was dan ook meteen het hoogtepunt van mijn bezoek). Bij de portier moest ik mij legitimeren met rijbewijs en advocatenpas. Ik bleek niet te zijn aangemeld en mijn naam kwam niet voor op de lijst. Grote consternatie. Wijs geworden door eerdere bezoeken weet ik inmiddels dat je het beste stoïcijns kunt zijn, je er niet mee moet bemoeien en moet afwachten wat er gebeurt. Na twee telefoontjes van de portier die kennelijk niets opleverden, gebaarde zijn collega dat hij mij maar gewoon moest doorlaten. Halleluja! Vervolgens moest ik een heel protocol afwerken: mijn telefoon in een kluisje, mijn tas over een band, en ikzelf door een detectiepoort. Bij voorbaat had ik mijn schoenen al uitgedaan en op de band gezet, want onder de poort van de Bijlmerbajes piept werkelijk alles. Nadat er niets meer piepte, werd een deur open geklikt en kon ik plaatsnemen in een kleine wachtruimte met 4 stoeltjes. Vervolgens gebeurde er niets. Je bent overgeleverd aan de goden; niemand vertelt je wat er verder gaat gebeuren en je kunt de portier niet meer aanspreken, want die zit een deur en een detectiesysteem verderop (ook al kun je hem door de ramen in de verte zien).
Er druppelden meer en meer mensen de wachtruimte binnen en er gebeurde nog steeds niets, behalve dat het gemopper toenam. Een advocaat wist te vertellen dat er vanaf 1 april een nieuwe bezoekregeling was ingegaan en dat gedetineerden alleen nog op maandag, woensdag en vrijdag bezocht mochten worden. 1 april was een dinsdag. De Orde van Advocaten zou ons niet hebben geïnformeerd, zodat veel advocaten toch kwamen opdagen, zonder dat zij op de gebruikelijke wijze hun cliënt konden bezoeken. Ik vroeg me stilletjes af of we met z’n allen in de kleine ruimte moesten wachten totdat het vanzelf woensdag zou worden?
Na twintig minuten werden we opgehaald door twee gevangenenbewaarders en gingen we in een rij op pad door de gevangenis. Twee trappen op, gangen door, een klein stukje van de ruimte die eruit ziet als een landingsbaan, weer door een andere deur. En overal moesten we ons opnieuw legitimeren: aan 3 verschillende balies! Dat schiet lekker op met een hele meute morrende advocaten. Toen één van de bewaarders opmerkte dat er boven maar vier gespreksruimtes waren, zakte het humeur van een ieder tot een dieptepunt. Ter plekke bleken het er gelukkig voldoende te zijn. We kregen allemaal een eigen kamertje toegewezen, waar we lijdzaam moesten afwachten wat er verder ging gebeuren. Inmiddels waren er drie kwartier verstreken. Na vijf minuten kwam er een bewaarder binnen die mijn naam noteerde en vroeg voor welke gedetineerde ik kwam. Die bleek nog niet onderweg te zijn. Na weer vijf minuten kwam er een andere bewaarder die mij -voor mijn eigen veiligheid- een alarmapparaatje overhandigde. Van mijn cliënt nog geen spoor en niemand kon mij vertellen wanneer hij zou arriveren.
Omdat ik om twee uur een afspraak had op kantoor, liep ik om vijf over half twee naar de gevangenenbewaarster en vertelde haar dat ik terug wilde, naar buiten. ‘U bent de tweede die weggaat zonder de cliënt te hebben gesproken,’ meldde ze en ik zag verderop in de gang inderdaad een collega die sjagerijnig uit zijn ogen keek. ‘Het kan wel even gaan duren voordat u wordt opgehaald’, vertelde ze. Net op dat moment kwam mijn cliënt binnen. Ik besloot dat ik het hem niet kon aandoen om direct weer te vertrekken en keerde terug naar mijn kamertje om met hem te praten. Ten tweede male meldde ik mij bij de bewaarster, die haar collega belde dat ik kon worden opgehaald. Dat duurde inderdaad wel even. Wederom moest ik mij bij alle controleposten legitimeren en het was tien over twee toen we bij de deur van het detectiepoortje arriveerden. Er stond een hele meute mensen op een grote kluit te wachten totdat de deur open zou gaan. ‘Ontslagjes’, mopperde een man naar de newly arrived. Toen ik hem niet-begrijpend aankeek, legde hij uit dat bij de portier gevangenen werden uitgeboekt, die met ontslag gingen. Ik zag door de ruiten inderdaad drie jongens staan die op hun dooie gemak een aantal administratieve handelingen doorliepen. De temperatuur in de meute liep steeds hoger op, met name toen de vingerscan kapot bleek te zijn.
‘Dit geloof je toch niet,’ riep een oudere man vertwijfeld. Een instemmend gemompel. Het is inderdaad opmerkelijk dat gedetineerden worden uitgeschreven bij de balie waar iedereen zich meldt en dat alle bezoekers hierop moeten wachten. Dat moet toch efficiënter kunnen. Mijn frustratiegrens was inmiddels behoorlijk op tilt geslagen!
Nadat de jongens met opgeheven armen hun vrijheid tegemoet waren gelopen (‘zijn binnen twee weken weer terug’, morde een rood aangelopen advocaat), werd onze deur nog steeds niet geopend. Pas na een paar minuten werden ook wij in vrijheid gesteld.
Bijna twee uur gevangenisbezoek voor een gesprek van een kwartier. Pure frustratie! Ik hoop voor alle strafadvocaten dat dit een uitzondering is. Zo niet: respect voor jullie uithoudingsvermogen en het advies om jullie te verenigen en actie te ondernemen. Deze blog is mijn bijdrage aan jullie protest, want dit slaat werkelijk nergens op!
