Zeven raadsheren van het Hof Leeuwarden hebben een manifest geschreven vanwege hun grote zorgen over de organisatie van de Rechtspraak. De raadsheren uiten vooral kritiek op de Raad voor de rechtspraak en de gerechtsbesturen. De directe aanleiding om dit manifest te schrijven, is de benoemingsprocedure van de nieuwe presidenten, die volgens de raadsheren ‘uitermate gebrekkig was’. De Raad ontkent dit.
“De invloed van de Raad op de benoemingsprocedure voor de nieuwe gerechtsbestuurders was onverantwoord groot. In feite bepaalde de Raad, en de Raad alleen, wie bestuurder werd.” Aldus het manifest. De raadsheren vrezen dat de aldus samengestelde presidentenvergadering onvoldoende tegenwicht zal kunnen bieden aan de Raad, waardoor de noodzakelijke ‘checks and balances’ ontbreken.
In een reactie schrijft de Raad dat deze kritiek feitelijk onjuist is. “Van een vooropgezet plan bij de benoeming van de gerechtsbesturen, zoals de opstellers van het manifest vermoeden, is geen sprake. Bij de benoemingen is veel aandacht geweest voor lokale inspraak.”
Losgezongen
Verder zeggen de raadsheren zich niet vertegenwoordigd te voelen door de Raad. “De Raad heeft zich losgezongen van de praktijk op de werkvloer. De leden van de Raad staan enerzijds op grote afstand van de gerechten en bevinden zich anderzijds in een voortdurende dialoog met de Haagse politiek. Zij houden zich ook niet bezig met rechtspraak in de praktijk; twee van de vier leden hebben zelfs geen ervaring als rechter. Op de benoeming van de leden van de Raad hebben de rechters (anders dan elders in Europa) geen wezenlijke invloed.”
De Raad reageert dat het de uitdrukkelijke bedoeling van de wetgever was en is om twee externe leden te benoemen. “Voor die samenstelling is bewust gekozen vanuit een oogpunt van externe oriëntatie, het binnenhalen van kennis die binnen de Rechtspraak niet voorhanden is en vanwege de verantwoordelijkheid die de Raad draagt voor de gehele organisatie, zowel voor de rechterlijke ambtenaren als voor de gerechtsambtenaren.”
Productiemedewerker
Een ander punt van kritiek is de productiedruk. Volgens de schrijvers van het manifest gaat de rechtspraak steeds meer lijken op een groot bedrijf, waarin productiecijfers leidend zijn. De kwaliteit zou hierdoor zodanig onder druk staan dat veel zaken niet de aandacht kunnen krijgen die ze verdienen. En er zouden onverantwoorde keuzes worden gemaakt om aan de productie-eisen tegemoet te komen. “De hoedanigheid van productiemedewerker past de professionals die werkzaam zijn in de rechtspraak niet.”
De Raad stelt de zorg over de toenemende productiedruk en de krapte van de budgetten te delen. De Raad zegt daarvoor continu politieke aandacht te vragen.
Interne discussie
De manifestschrijvers roepen de Raad en de gerechtsbestuurders op om concrete maatregelen die deze zorgen kunnen wegnemen. Daarvoor is volgens hen in ieder geval nodig dat rechters daadwerkelijke invloed hebben op de benoeming van leden van de Raad en van gerechtsbesturen en dat de meerderheid van de Raad uit voormalig rechters bestaat. Ook zal de Raad en de gerechtsbesturen prioriteit moeten geven aan kwaliteit en inhoud in plaats van aan kwantiteit. Daarnaast zullen rechters daadwerkelijk de ruimte moeten krijgen om de aan hen voorgelegde zaken de aandacht te geven die deze verdienen.
De Raad zegt het manifest aan te grijpen als aanzet tot een interne discussie en dat gesprek de komende maanden actief te zullen aangaan.
Mr. schreef al eerder over de problemen rondom de organisatie van de Rechtspraak. Klik hier.
