Robots en rechtspraak

Een nieuw ontwikkelde applicatie genaamd JURI is in staat om de uitspraken van het EHRM te voorspellen met een nauwkeurigheid van ongeveer 70%. Wat betekent dit voor de rechtspraak?

Delen:

beeld: Depositphotos

Medvedeva, promovenda aan de RUG, heeft voor haar promotieonderzoek een applicatie ontwikkeld die met relatief hoge nauwkeurigheid – ongeveer 70% – de uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens kan voorspellen. De applicatie, JURI, wordt gevoerd met zo veel mogelijk al verschenen rechtspraak van dit Hof. Doordat JURI aan de lopende band voorspellingen maakt en daar, na de daadwerkelijke uitspraak van het Hof, feedback op ontvangt, wordt de nauwkeurigheid van de applicatie alleen maar groter – een fenomeen dat machine learning heet.

Tekstanalyse

Het EHRM doet uitspraken over het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daarbij is het altijd de vraag of een mensenrecht al dan niet is geschonden in een concreet geval. JURI maakt dezelfde afweging op basis van een tekstanalyse. De analyse van JURI loopt over twee wegen: zinnen en woorden. Bij elke zin beoordeelt JURI hoe belangrijk deze is voor de uiteindelijke uitspraak. Hetzelfde gebeurt met woorden. Daar wordt gekeken naar hoe vaak die woorden of combinaties van woorden voorkwamen in eerdere rechtspraak, en wat het uiteindelijke oordeel in die zaak was. Bijzonder is dat de applicatie de inhoud van de woorden niet kent. Het kan dus geen inhoudelijk waardeoordeel meewegen, slechts een kans gebaseerd op de frequentie van het woord in eerdere vergelijkbare rechtspraak.

Een interessant detail dat blijkt uit dit onderzoek is dat JURI nauwkeuriger is in haar voorspellingen indien zij de uitkomst slechts baseert op de namen van de betrokken rechters. Het maakt dus uit welke rechter in een zaak recht spreekt, althans zover het JURI betreft. Ook recht spreken is mensenwerk. Als appellant is het dus maar hopen dat je geluk hebt met de opstelling van de Kamer die zich over jouw zaak zal buigen.

Besluitvorming manipuleren

Toch zien Medvedeva en haar medeonderzoekers niets in ‘robotrechtspraak’. Dat blijkt uit een opiniestuk van de onderzoekers. Er worden op meerdere problemen gewezen, bijvoorbeeld dat artificiële intelligentie niet kan inspelen op veranderingen in de maatschappij en derhalve een status quo bias heeft. Daarnaast is er de mogelijkheid dat het algoritme van een robotrechter onderwerp wordt van reverse engineering: een proces waarbij een waarnemer het besluitvormingsproces reconstrueert door de input en output te analyseren. Op die wijze kunnen partijen de besluitvorming manipuleren en zo de uitkomst naar hun hand zetten.

Wat de uiteindelijke implicaties van technologieën als JURI zijn op de rechtspraktijk is voor nu moeilijk te zeggen. Desalniettemin legt de applicatie een aantal interessante zaken bloot, zoals de correlatie tussen woordgebruik en oordeel, of de mate waarin de persoonlijkheid van een rechter mee kan spelen in de uitspraak.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven