Dat vertelt CU-Kamerlid Don Ceder in een interview met het Financieele Dagblad. Relatief kleine schulden kunnen enorm in de papieren lopen door allerhande bijkomende lasten. Ceder, die tot hij in 2021 toetrad tot de Kamer sociaal advocaat was, zag het al toen hij als student mensen hielp met juridische vragen. Een rekening werd al gauw vijf à zes keer hoger wegens incasso-, rente-, deurwaarder-, proces- en executiekosten. Iemand die toch al in betalingsnood was, zakt daar zo steeds dieper in weg. In Amsterdam Zuid-Oost zag Ceder “keer op keer hoe verschrikkelijk duur het is om geen geld te hebben”, wat zijns inziens een perverse prikkel vormt in de schuldeninning. Hij vindt dat er een einde moet komen aan armoede als verdienmodel.
Onderzoeksplicht deurwaarder
Het plan van de CU bepleit een andere rol voor deurwaarders, werkgevers en de overheid. Op dit moment loont het om ook voor relatief kleine bedragen te procederen bij de kantonrechter, die veelal (85 %) bij verstek veroordeelt. “Sociaal incasseren” moet volgens het plan de norm worden, waarbij op deurwaarders een onderzoeksplicht rust: zij moeten eerst nagaan of iemand is staat tot betaling is. Nog vóórdat een procedure van start gaat, moet getoetst kunnen worden of een vordering binnen een redelijke termijn te verhalen is. Zo nee, dan zou het invorderingsrecht in beginsel komen te vervallen.
Andere oplossingen
Een sociale deurwaarder, dus. “Deurwaarders hebben een publieke rol, maar vormen tegelijkertijd ook een commercieel bedrijf dat omzet moet draaien”, zegt Ceder. Zij zijn opdrachtnemer en zien zich genoodzaakt bijvoorbeeld loonbeslagging te leggen om een geldsom toch maar weer binnen te halen. “Terwijl alle partijen erbij gebaat zijn als deurwaarders de ruimte krijgen om andere oplossingen aan te dragen, zoals schuldhulpverlening of beschermingsbewind in ruil voor een betalingspauze of zelfs kwijtschelding.”
Sociaal notariaat
Collega-Kamerlid Michiel van Nispen (SP) wist vorig najaar een discussie aan te zwengelen over de noodzaak tot een sociaal notariaat, omdat zijns inziens de notaris voor veel mensen ontoegankelijk is vanwege de kosten en hun onbekendheid ermee. Zijn oproep vond weerklank: begin dit jaar opende het Sociaal Notariaat Den Bosch zijn deuren, en ook minister Weerwind voor Rechtsbescherming (D66) is geïnspireerd door Van Nispens initiatiefnota, die werd gesteund door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). De bewindsman onderzoekt welke burgers verwijderd zijn van de notaris, schreef hij onlangs aan de Tweede Kamer. Hij spreekt daarover met de KNB, het Juridisch Loket, de Raad voor Rechtsbijstand en de Kamers voor het notariaat.
