De schending van het verschoningsrecht door de Staat levert een onrechtmatige overheidsdaad op, stelt de rechtbank Oost-Brabant vast. Zij verbiedt het OM en de fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD) om in het vervolg communicatie in te zien tussen Stibbe en cliënten, tenzij hiervoor toestemming is verkregen van de advocaat of de rechter.
Het kort geding komt voort uit een strafzaak, waarin Stibbe rechtsbijstand verleent aan Box Consultants, een vermogensbeheerder uit Waalre. Al in 2015 deed de FIOD een inval bij Box wegens vermoeden van fraude. Een grote hoeveelheid mailcorrespondentie van de vermogensbeheerder werd daarbij verkregen via de e-mailprovider van Box, waaruit OM en FIOD putten in hun strafonderzoek.
Geheimhoudingsfunctionarissen
Onderdeel van die correspondentie was de mailwisseling tussen advocaat en cliënt, die valt onder het verschoningsrecht ex artikel 218 van het Wetboek van Strafvordering. De zaak sleept al jaren voort in een wirwar van zowel civiele als strafrechtelijke procedures.
De implicaties van het verschoningsrecht staan in het geschil principieel ter discussie. Het OM en de FIOD werken met zogeheten ‘geheimhoudersfunctionarissen’, die de vertrouwelijkheid van in beslag genomen mailverkeer moeten beoordelen. Volgens Stibbe is deze vaste werkwijze pertinent onrechtmatig omdat het de rechter-commissaris is die hierover gaat, en moeten ze hiermee voorgoed stoppen.
Voorbarig?
Zo ver gaat het vonnis van de rechtbank echter niet: het zegt alleen iets over mails tussen Stibbe en (toekomstige) cliënten, omdat de advocaten van Stibbe (onder aanvoering van partner Daan Doorenbos) op eigen titel procedeerden. Vooralsnog hoeven de opsporingsdiensten de modus operandi dus nog niet te staken. “Het Openbaar Ministerie is tevreden met de bevestiging door de rechter dat het Openbaar Ministerie een juiste uitleg van de wet hanteert”, laat het OM weten in een verklaring. Die uitspraak is misschien wat voorbarig. Het is niet ondenkbaar dat dezelfde vraag op enig moment in een bodemprocedure aan de rechter wordt voorgelegd.
Niet-ontvankelijk
De Nederlandse Vereniging Van Strafrechtadvocaten (NVSA) en de Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten hadden zich in het proces willen voegen, maar werden niet-ontvankelijk verklaard. De NVSA noemde de werkwijze “verontrustend en onacceptabel” en vond dat aan de praktijk onmiddellijk een einde moest komen. Die consequentie krijgt dit vonnis dus niet.
