Straffen Nederlandse rechters te laag?

Het is een bekend gedachtegoed dat heerst in de maatschappij: Nederlandse rechters straffen te laag. Is dat echt zo? En zo ja, wat zouden hogere straffen dan bijdragen in de strijd tegen criminaliteit? In mijn blog neem ik je mee in de duistere wereld van het strafrecht.

Delen:

beeld: Depositphotos

“De verdachte krijgt 15 jaar en ik heb levenslang!” zegt menig nabestaande van een levensdelict. Hier zit wel een kern van waarheid in, moet ik zeggen. Maar wat zou dan de oplossing zijn? We kunnen immers niet terug naar de tijd van onmenselijke straffen, zoals de doodstraf. Dat zou absurd zijn (en juridische bijna onmogelijk, maar dat terzijde). Allereerst is het misschien belangrijk om uit te leggen, waarom we überhaupt straffen.

Vaker en harder straffen

Straffen hebben grofweg twee doelen: preventie en vergelding. Preventie, omdat andere, potentiële criminelen afgeschrikt dienen te worden van het feit dat zij mogelijk berecht kunnen worden. Vergelding, omdat de nabestaanden en samenleving onrecht is aangedaan en zij daarom genoegdoening verdienen.

Over de hamvraag van dit stuk, of Nederlandse strafrechters te laag straffen, kan eigenlijk eindeloos gediscussieerd worden. De vraag is immers subjectief van aard. Wat jij te laag vindt, kan ik juist te hoog vinden. Noemenswaardig is wel dat onderzoek van de Raad van de Rechtspraak uit 2019 aantoont dat strafrechters de laatste twintig jaren juist harder en vaker zijn gaan straffen.

De media

Ook in vergelijking met andere Europese landen straffen wij in Nederland juist vaker en harder. Maar hoe komt het dan dat een groot deel van de maatschappij toch van mening is dat de straffen hoger kunnen? Uit wetenschappelijk onderzoek van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving uit 2017 blijkt dat onder meer de informatievoorziening hierbij vaak een rol speelt.

Media schrijven regelmatig over grote strafzaken, maar hier worden vaak belangrijke contextuele stukken uit weggelaten of heel summier verteld. Daarnaast is het voor veel burgers ook onduidelijk met welke omstandigheden de rechter rekening houdt in het bepalen van de strafmaat. Deze omstandigheden en afwegingen worden in de media vaak niet of nauwelijks genoemd.

Avondklokrellen

Overigens is het ook niet geheel onbelangrijk om je af te vragen of harder straffen wel daadwerkelijk iets bijdraagt aan de strijd tegen criminaliteit. (Potentiële) criminelen laten zich vaak niet van de wijs brengen door hoge straffen, maar kijken eerder naar de pakkans. Daarnaast kunnen hardere en langere straffen juist averechts werken. Denk aan de 19-jarige Ayoub uit Den Haag die meedeed aan de avondklokrellen in januari 2021. Hij werd veroordeeld tot twee maanden celstraf, hetgeen resulteerde in het feit dat hij zijn baan en studie verloor. Is dat iets waar de maatschappij baat bij heeft? Naar mijn mening absoluut niet. Daarnaast is het geen geheim dat gevangenissen broedplaatsen zijn voor recidivecriminelen. Als je tien, twintig, dertig jaar opgesloten zit met allemaal criminelen, dan komt dat je netwerk uiteraard niet ten goede.

Of Nederlandse strafrechters te laag straffen? Mijns inziens niet. De strafrechtspraak gaat juist mee in de roep om hardere straffen. Of harder straffen daadwerkelijk helpt? Dat is in mijn optiek niet met zekerheid vast te stellen. Enkel en alleen harder straffen zal denk ik niet helpen. Ook andere factoren, zoals de rol van de reclassering en een sterkere focus op het voorkomen van criminaliteit, zullen meer moeten meewegen.

En wat vind jij? Straft de Nederlandse rechter te laag? Of is het eigenlijk wel prima zo?

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven