Politici veinzen vaak daadkracht door bepaalde woorden te kiezen. De overtreffende trap wekt de indruk van energieke betrokkenheid bij een bepaald onderwerp. De argeloze lezer van een bericht, waarin een politicus zich met ferme taal uitspreekt over een misstand, en een vage aanduiding geeft over de oplossing ervan, krijgt al snel de indruk dat de politicus van wanten weet. In een tijd dat er weinig ruimte genomen wordt voor grote visies, komt kruimelpolitiek in de schijnwerpers te staan.
Vergeten is de notie dat de rechtspraak goed moet functioneren, dat rechters en officieren van justitie de tijd moeten krijgen zich in een zaak te verdiepen, dat rechters kennis moeten vergaren om de verklaringen van deskundigen in de rechtszaal te ontleden, dat een verdachte recht heeft op deugdelijke rechtsbijstand. Het nieuwe mantra is lik op stuk, snelheid van rechtspraak, hogere straffen.
Het recente debat over afwikkeling van Nieuwjaarsongeregeldheden is hier een sprekend voorbeeld van. Al decennia spreken juristen en politici over de mogelijkheden de strafrechtelijke respons op strafbare feiten te versnellen. Onder een adequate afdoening valt tevens een tijdige reactie. Daarom werd het snelrecht geintroduceerd. De beperkingen ervan werden al gauw duidelijk. Het moet om makkelijk bewijsbare zaken gaan, liefst nog met een bekennende verdachte, waarbij geen ingewikkelde juridische verweren worden verwacht. Ondanks de invoering en toepassing van het snelrecht blijven zich ongeregeldheden rond de nieuwjaarswisseling of voetbalwedstrijden zich voordoen. Een beetje hooligan laat zich niet door een snelle juridische respons afschrikken, zeker niet wanneer hij zich heeft laten vollopen met alcohol of pillen heeft gebruikt.
Wordt de politicus dan om een reactie gevraagd over dit probleem, dan volstaat het kennelijk niet meer om te wijzen op het adequaat toepassen van snelrecht. Nee, dan moet het supersnelrecht worden. Geen woord meer over de kans dat er juridische fouten kunnen worden gemaakt. Haastige spoed is zelden goed. Nee, we leven nu in een tijd dat straffen hoger moeten, dat er meteen lik op stuk moet worden gegeven. Maar de inzet van supersnelrecht klinkt al nauwelijks daadkrachtig meer. Wil je je als Tweede Kamerlid in de kijker spelen dan moet je daar weer over heen. De nieuwe vondst is dat het supersnelrecht permanent moet worden toegepast. Ook dat klinkt daadkrachtig en ferm, alsof de samenleving er veiliger door wordt. De incidenten zullen zich blijven voordoen. De roep om een “hard lik op stuk beleid”, om snellere afdoening, om nog hogere straffen zal blijven. Het wachten is nu op de politicus die een supersnelle invoering van superpermanente inzet van supersnelrecht gaat bepleiten. Ondertussen trekt de karavaan verder.
Boris Dittrich
